بررسي اثرات ناشي از چوبكشي زميني بر خاك جنگل (مطالعه موردي: جنگل كوهميان آزادشهر)

Assessing log extraction related soil disturbance and solutions to protect soil and reduce disturbance of forest ecosystem.

مسيرهاي چوبكشي محل اصلي عمليات بهره­ برداري در جنگل محسوب شده و از سوي ديگر يكي از منابع اصلي توليد رواناب و رسوب در مناطق جنگلي به شمار مي ­آيند. اين پژوهش در جنگل كوهميان آزادشهر واقع در استان گلستان انجام شد. هدف بررسي و تعيين ميزان نفوذپذيري، كوبيدگي، مقاومت (مقاومت به فروروي) و رطوبت خاك در 3 تيمار شامل شاهد (جنگل)، محل رد چرخ و وسط مسير چوبكشي بود و در 3 عمق 0-10، 10-20 و 20-30 سانتي­متري بود. نتايج اين بررسي نشان داد كه ميزان نفوذپذيري كل و همچنين در زمان­هاي مختلف (2، 4، 6، 9، 15، 25، 50 و 65 دقيقه) در منطقه شاهد افزايش معني­دار در سطح اطمينان 1 درصد دارد. همچنين كوبيدگي، مقاومت به نفوذ و رطوبت خاك در تيمار شاهد تفاوت معني‌دار با تيمارهاي ديگر داشت و بيشترين مقدار مربوط به ردچرخ بود. نتايج بررسي نشان داد كه رابطه خطي و معكوس در هر دو مورد ارتباط نفوذپذيري - كوبيدگي (r= -0.93) و نفوذپذيري - مقاومت به فروروي (r= -0.94) برقرار است. ازجمله پيشنهاد‌هاي حفاظتي مي­توان به ريختن مازاد مقطوعات روي مسير چوبكشي براي كاهش كوبيدگي، محدود كردن زمان چوبكشي، استفاده از منحرف‌كننده‌هاي رواناب در روي مسير چوبكشي اشاره كرد.

Skid trails are the main routes for wood extraction and also the main source of runoff and sediment production in Forests. This research was conducted in Kuhmiyan forest of Golestan Province to determine infiltration, compaction, strength (resistance to penetration) and moisture content in three treatment including control (in the forest), wheel ruts and middle of skid trail were measured in three replications and three soil depth. The results showed that total infiltration rate and infiltration at different time intervals, were significantly the highest. Compaction, strength and moisture content were also significantly different and the maximum values belonged to wheel ruts. Correlation results showed a negative linear relation with 90% R2 adjusted between infiltration- compaction and infiltration-strengths ,these two indexes could well be indicative of permeability changes. Some of Conservation strategies are: adding slash on skid trails to reduce compaction, limiting skidding operations to dry seasons, designing dips to reduce runoff on skid trails.