بررسي پيشينه‌ اساطير بين‌النهريني و هندي در منظومه‌ غنايي گل و نوروز خواجوي كرماني

The Presence of Mesopotamian and Indian Myths in Khajuye Kermani's Gol o Nowruz

خواجوي كرماني، از شعراي بزرگ قرن هشتم هجري، منظومه گل و نوروز را، كه به گفته خود به لفظ هندي بوده است و داستان پردازان بابل آن را ترتيب داده اند، به درخواست معشوقي مي سرايد و به حامي خود تقديم مي كند. با وجود اينكه اين منظومه شباهت هاي بسياري به خسرو و شيرين نظامي دارد، به دليل وجود چند داستان فرعي عاشقانه، آرايه هاي ادبي بسيار و مضامين حماسي، رزمي و عرفاني به اثري منحصربه فرد تبديل شده است. اما در كنار آن، با استناد به گفته خود خواجو، مي توان شاهد حضور باورها و روايات اساطيري دو سرزمين هند و بابل در اين منظومه نيز بود؛ دو سرزميني كه تاثير فرهنگ و عقايد و اساطير شان بر باورها و روايات اساطيري، مذهبي و حماسي ايران به اثبات رسيده است. در اين مقاله، با نظر به گفته خواجو و چنين تاثيري، با روش توصيفي تحليلي به بررسي پيشينه اسطوره اي گل و نوروز پرداخته شده است و ارتباط آن با روايت اسطوره اي ايندراي هندي و آب ها يا گاوهاي دربند اهريمن و از سوي ديگر با ايزدبانوي بركت بخش بين النهريني و همسر او مشخص شده و صحت گفته خواجو و حضور مضامين اساطيري، در روايات عاشقانه نيز به اثبات رسيده است.

Khajuye Kermani, one of the great poets of the 8th century AH, has composed Gol o Nowruz at the request of a beloved and has dedicated it to his noble patron. According to him, the story is originally in Hindi and has been compiled by Babylonian storytellers. Although it has many similarities to Nizami Ganjavi's Khosrow and Shirin, it is a unique work because of having some love sub-stories, a lot of figures of speech and epics, and mystical and mythological themes. Also, Indian and Babylonian mythological beliefs and traditions are present in Gol o Nowruz and the influence of their culture, beliefs and myths on Iranian mythology, religion and epics and traditions has been proven. With regard to this influence and based on the statements of Khajuye Kermani, in the present article the mythical background of Gol o Nowruz is studied by using descriptive-analytical method, and its relation to the mythical narrative of Indra (Indian god) and waters or the cows captured by the Demon, as well as its relation to the Mesopotamia blessed Goddess and his husband are examined.