دريافت بهتر معناي چند واژه در متون كهن فارسي بر پايۀ گويش تاتي شمال خراسان

Understanding better meaning of some words in Old Persian texts based on the Tati dialect in the north of Khorasan

زبان در طول زمان به دلايل مختلف تاريخي، فرهنگي و اجتماعي دستخوش تغييراتي مي‌شود كه اين تغييرات مي‌تواند در جنبۀ مثبت خود، موجب گسترش دايرۀ واژگاني زبان شود و گاه نيز در جهت منفي، يك يا چند واژه را با شيوه‌هاي مختلف متروك كند. وليكن نكته‌اي كه در اين ميان قابل توجه است، فاصلۀ معنا‌دار ميان زبان معيار و لهجه‌ها و گويش‌هاي يك زبان است به گونه‌اي كه مي‌توان واژه‌هايي را يافت كه با وجود خارج‌شدن از حوزۀ گفتار و نوشتار معيار، هنوز در ميان لهجه‌ها و گويش‌هاي اقوام مختلف و در محدودۀ جغرافيايي خاص ادامۀ حيات مي‌دهند. از جملۀ اين لغات مي‌توان به واژه‌هاي «چه بلا» و «شهرگرد» و «كوروي» اشاره كرد كه در متون كهن فارسي مثل اسرارالتوحيد، ديوان عطار نيشابوري، ديوان هلالي جغتايي، ديوان وحشي بافقي و ديوان محمد فضولي ديده مي‌شوند ولي در فرهنگ‌ها و كتب لغت، معني دقيقي براي آن‌ها ارائه نشده است و يا مصححين در توضيح آن‌ها به اشتباه رفته‌اند. اين پژوهش به بررسي معناي بهتر سه واژۀ مذكور با بهره‌گيري از گويش تاتي شمال خراسان پرداخته است.

Language has been changed for various historical, cultural, and social reasons throughout the history, which can positively affect the development of the lexical basis of the language, and sometimes in the negative route, one or more words abandoned in numerous ways. But the significant point is, in this respect, the meaningful distance between the standard language and the dialects and accents of that language; means, although the words are excluded of ordinary speech and writing, they can be found and they are still alive in the dialects of different ethnic groups survive in a specific geographic area. Among these words, the words like «Che Belâ» and «Shahrgard» and «Kouri» can be mentioned seen in ancient Persian works, such as Asrar-Altohid, Attar Neishabouri, and Vahshi-Bafghi Divans, but there is not any precise meaning for them in the available dictionaries. They are not presented or they are mistakenly explained.