نگاهي به تشبيه در ديوان شاكه و خان‌منصور

A glance at the similarities in Divan Shakeh and Khan Mansour

خيال كه عنصر اصلي شعر محسوب مي‌شود پل ارتباطي بين احساس و انديشه و بيان شاعر است كه انتقال عاطفه از طريق آن صورت مي‌گيرد و ملاك سنجش يك اثر ادبي مي‌باشد. شاكه و خان‌منصور دو تن از شاعران كردي‌سراي ايلامي هستند كه به سان مولوي و شمس تبريزي مريد و مراد بوده‌اند و داراي ديواني به گويش كلهري از شاخه كردي جنوبي هستند كه به همّت محمدعلي قاسمي و عليرضا خاني جمع‌آوري شده است. اين شاعران توانمند در ديوان خود براي تبيين و انتقال معاني و مفاهيم مورد نظر خويش از صور خيال بهره گرفته‌اند. تشبيه يكي از برجسته‌ترين و در واقع مهم‌ترين اركان علم بيان است كه شاعران براي زيباسازي شعر خويش و نيز انتقال مفاهيم در قالب كلماتي دل‌انگيز از آن بهره برده‌اند. مقاله حاضر كوشيده است با استفاده از روش توصيفي- تحليلي علاوه بر بررسي مباني نظري تشبيه، با بيان نمونه‌هايي از تشبيهات استفاده شده در اين ديوان و تبيين آنها از نظر شكل، كاربرد ادات و وجه‌شبه، توانايي اين دو شاعر را در چگونگي انتقال مفاهيم و تبيين اغراض سخن و تأثيرگذاري كلام آن دو را براي خوانندگان روشن سازد. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه شاعران از تشبيه حسّي و مفصل بيشترين بهره برده و توجه چنداني به تشبيه محسوس به عقلي نداشته‌اند.

Shake and Khan Mansour are two of the Kurdish poets of the Ilami House, such as Molavi and Shams Tabrizi, Murid and Murad, and have a diary in the Kaladi dialect of the South Kurdish branch, collected by Mohammad Ali Qasemi and Alireza Khani. These powerful poets have used imagery in their poems to explain and convey the meanings and concepts they seek. The present article has attempted to study metaphoric elements as one of the most prominent and indeed the most important support of expression science in the poetry of these poets using library sources and a descriptive-analytical method. Make it clear to readers. The results of the study show that poets made the most use of sensory and articulatory similes and did not have much tendency to use rhetorical and intellectual similes.