توده شناسي بازي‌هاي آذربايجاني در شعر شهريار

The anthropology of Azerbaijani Games in Shahriar's Poetry

ادبيات غني ايران‌زمين و به تبع آن، سرزمين آذربايجان با تاريخ و فرهنگ گره خورده است و بازي­هاي بومي و محلي نيز به عنوان بخشي از فرهنگ جامعه، جزئي از همين ادبيات گران­سنگي شده است كه به قلم ادبايي كه دغدغۀ فرهنگي سرزمين‌شان آن‌ها را ميراث ­دار اين گنجينۀ گرانبها كرده، ضبط گرديده است. از طرف ديگر، فرهنگ عامه مي­ تواند خاستگاه آثار فاخر هنري و ادبي باشد، همان­طور كه آبشخور بزرگ­ترين و ماندگار­ترين اثر هنري محمد حسين شهريار شد. شهريار به دليل گذراندن دوران كودكي خود در طبيعت بكر روستاي خشكناب، بازي‌هاي محلي آذربايجان را كه در دوران كودكي با آن‌ها مأنوس بود، در دل اشعار تركي خود جاي داده است. مقالۀ حاضر با روش توصيفي- تحليلي و مبتني بر مطالعات كتابخانه ­اي و پژوهش­ هاي شفاهي در بين مردم، تعداد 9 بازي از انواع بازي­ هاي آذربايجان را با استناد به اشعار اين شاعر، تحليل و بررسي مي ­نمايد. دقت در اين بازي­ هاي مهيّج كه به اقتضاي زندگي در طبيعت و فرهنگ عشيره ­اي ايجاد شده‌اند نشان مي‌دهد كه همۀ اين بازي ­ها، متناسب با فرهنگ سادۀ روستايي، گروهي و ساده بوده‌اند و به تبعيت از زندگي سادۀ مردم و متأثر شدن از طبيعت، اغلب به ابزار خاصي نياز نداشته‌اند و يا ابزار استفاده‌شده براي آن‌ها، جزئي از طبيعت بوده است.

The rich literature of this land is bound up with history and culture, and local and native games as a part of the culture of the community have interwoven with this valuable literature which has inherited this treasure in the literary genre and it is recorded for their land. On the other hand, popular culture can be the source of great works of art and literature, just as the foundation of the largest and most enduring work of art by Muhammad Hussein Shahriar. He, because of his childhood in the pristine nature of the village of Khshenbab, has placed the local games of Azerbaijan which he had enjoyed as a child in his Turkish poetry. The present article analyzes and reviews 9 games of Azerbaijani play based on the poet's sayings by descriptive-analytical method regarding the library studies and oral research among the people. Accuracy in these exciting games created by the demands of life in nature and tribal culture shows that all of these games are tailored to be simple, group-based according to the culture of the countryside, often following the styles of simple people's lives and being influenced by nature. They did not need any special tools, or their used tools were part of the nature.