آزمون مدل ساختاري روابط وجدان و تعامل مادر-كودك؛ بررسي نقش واسطهاي كنترل تلاشمند در كودكان پيشدبستان

The Test of Structural Model of Relations among Conscience and Mother-Child Interaction in Pre-School Children: To Investigate the Meditative Role of The Effortful Control

مقدمه: اين پژوهش به آزمون مدلي در رابطه با رشد وجدان در اوان كودكي ميپردازد. چگونگي ارتباط دو مبناي رشدي محيط تربيتي و ويژگيهاي سرشتي كودك در رشد وجدان اخلاقي او همواره مورد مطالعه پژوهشگران بوده است. در اين مقاله براي بررسي ارتباط ميان عوامل دروني و محيطي در رشد اخلاقي كودك، نقش متغير كنترل تلاشمند در رابطه تعامل مادر ـ كودك و رفتار سازگار با قانون و همدلي كه دو جنبه از وجدان هستند، بررسي ميشود. روش: بدين منظور 515 كودك پيش­دبستاني، به طور تصادفي انتخاب شدند و مادران آن­ها پرسشنامههاي مربوط به هر سه متغير را پاسخ دادند. با استفاده از روش تحليل مسير براي دو متغير وابسته همدلي و رفتار سازگار با قانون و زيرمقياسهاي تعامل مادر ـ كودك شامل نزديكي (تعامل مثبت)، وابستگي و تعارض و زيرمقياسهاي كنترل تلاش­مند، شامل بازداري دروني، تمركز توجه، خوشايندي محركها و حساسيت ادراكي، اثرگذاري تعامل مادر ـ كودك بر ابعاد وجدان در 24 مسير بررسي شد. شاخصهاي برازش در همه مسيرهاي پيشنهادي مدل، به جز يك مورد، معنادار و مناسب بود. يافته ­ها: در مجموع، نتايج آزمون مدل، نشان ميدهد كه تعامل مثبت مادر ـ كودك با واسطه كنترل تلاش­مند بر همدلي و رفتار سازگار با قانون در سن پيش­دبستان تأثير دارد. همچنين نتايج پژوهش، فقدان نقش واسطهاي كنترل تلاش­مند كودك را در رابطه مؤلفه وابستگي مادر ـ كودك بر رفتار سازگار با قانون كودك نشان ميدهد. نتيجه­ گيري: اين پژوهش، نقش و اهميت عامليت، به ويژه كنترل تلاش­مند را در سن پيش­دبستان، براي نتيجهبخش بودن تعامل مثبت با مادر در درونيسازي ارزشهاي اخلاقي نشان داد.

Introduction: This study is a test of a model related to conscience development in early childhood. Researchers have studied that tow developmental bases, child's temperament and educational environment, how have relation together. This paper studies the model that links the early mother-child relationships, children’s temperament trait of effortful control, and their empathy and rule-compatible conduct, two aspects of child conscience. Method: In play study, we used N=515 preschool students. In a developmental chain, effortful control was posited as a mediator of the links between mother-child relationship and children’s conscience. Effortful control is consisted of attention focusing, inhibitory control, low-intensity pleasure and perceptual sensitivity. Mother–child relationship is consisted of conflicts, closeness and dependence. We used path analyses method and 24 paths analyzed in this model. Based on the fitting coefficients, exceptone path, the model considered suitable. Conclusion: Structural modeling analyses, with effortful control as a mediator, supported relationship across mother-child interaction and empathy and rule-compatible conduct of pre-school's children. Effortful control has not mediation role in effect of dependence of mother-child on rule-compatible conduct. Result: Findings of this study shows the importance of agency and effortful control of pre-school's children for effective interaction with mother in the irmoral internalization.