مقايسه رفتارهاي پرخطر، مهارت‌هاي ارتباطي و خودكارآمدي در نوجوانان پرورشگاهي، خانواده‌هاي جايگزين و عادي شهر بندرعباس

The compare risky behavior, communication skills and self-efficacy between adolescences of orphanage, replacement families and normal families in Bandar Abbas

مقدمه: فرزنداني كه در محيط خانواده پرورش مي‌يابند، در آينده افراد مقاومي در برابر مشكلات زندگي هستند. از اين رو اين پژوهش باهدف مقايسه رفتارهاي پرخطر، مهارت‌هاي ارتباطي و خودكارآمدي در نوجوانان پرورشگاهي، خانواده‌هاي جايگزين و عادي انجام شد. روش كار: روش پژوهش توصيفي و از نوع علي_مقايسه‌اي بود. جامعه آماري شامل كليه نوجوانان 12 تا 18 سال ساكن در پرورشگاه، خانواده‌هاي جايگزين و خانواده‌هاي عادي بندرعباس در سال 1394 بودند. نمونه اين پژوهش متشكل از 150 نوجوان بود كه 50 نوجوان پرورشگاهي و 50 نوجوان خانواده‌هاي جايگزين به روش نمونه‌گيري هدفمند و 50 نوجوان خانواده‌هاي عادي به‌صورت تصادفي انتخاب شدند. ابزارهاي به كار گرفته‌شده، مقياس خطرپذيري نوجوانان ايراني، مقياس خودكارآمدي عمومي و آزمون مهارت‌هاي ارتباطي كوئين‌دام بود. براي تحليل داده‌ها از آزمون تحليل واريانس چندمتغيري و SPSS 22 استفاده شد. يافته‌ها: ميانگين و انحراف معيار رفتارهاي پرخطر در نوجوانان پرورشگاهي 118/04±5/85، خانواده‌هاي جايگزين 110/14±5/21 و خانواده‌هاي عادي 109/82±6/06، مهارت‌هاي ارتباطي در نوجوانان پرورشگاهي 111/17±6/19، خانواده‌هاي جايگزين 122/11±7/62 و خانواده‌هاي عادي 121/03±6/42 و خودكارآمدي در نوجوانان پرورشگاهي 53/33±3/84، خانواده‌هاي جايگزين 61/39±4/01 و خانواده‌هاي عادي 63/20±3/26 است. بين نوجوانان خانواده‌هاي عادي و خانواده‌هاي جايگزين در رفتارهاي پرخطر، مهارت‌هاي ارتباطي و خودكارآمدي تفاوت معناداري وجود ندارد (p> 0/05)؛ اما بين نوجوانان خانواده‌هاي عادي و خانواده‌هاي جايگزين با نوجوانان پرورشگاهي در رفتارهاي پرخطر، مهارت‌هاي ارتباطي و خودكارآمدي تفاوت معناداري وجود دارد (05/0>p). نتيجه‌گيري: وقوع رفتارهاي پرخطر در نوجوانان پرورشگاهي بالاست. مهارت‌هاي ارتباطي آنان ضعيف و ادراكشان از خودكارآمدي پايين است. بنابراين، تدوين برنامه‌ها و انجام آموزش‌هايي در جهت پيش‌گيري از رفتارهاي پرخطر و افزايش مهارت‌هاي ارتباطي و خودكارآمدي نوجوانان پرورشگاهي حائز اهميت است.

Introduction: Children who are rising up in family environment are resilience to facing life problems. Therefore this study was done aimed to compare risky behavior, communication skills and self-efficacy between adolescences of orphanage, replacement families and normal families. Methods: Descriptive and causal-comparative analysis has been used as research method. The statistical population included all adolescents 12 to 18 years living in the orphanage, replacement families and normal families of Bandar Abbas in 2015. The sample of this study was 150 adolescent that were selected 50 orphanage adolescent and 50 adolescent of replacement families by purposive sampling and 50 adolescent of normal families by random sampling. Iranian Adolescents Risk Scale, General Self-Efficacy Scale and Queendom Communication Skills Test were used for gathering data. Multiple-way analysis of variance and SPSS software were used for analyzing the data. Results: Mean and standard deviation of risky behavior in adolescences of orphanage were 118/04±5/85, replacement families 110/14±5/21 and normal families 109/82±6/06, communication skills in adolescences of orphanage were 111/17±6/19, replacement families 122/11±7/62 and normal families 121/03±6/42 and self-efficacy in adolescences of orphanage were 53/33±3/84, replacement families 61/39±4/01 and normal families 63/20±3/26. There wasn't a significant difference between adolescents of normal families and replacement families in risky behaviors, communication skills and self-efficacy (p> 0/05), but there was a significant difference between adolescences of normal families and replacement families with orphanage adolescences in risky behaviors, communication skills and self-efficacy (p< 0/05). Conclusion: The occurrence of risky behaviors is high in orphan adolescents. Also, orphan adolescents have weak communication skills and their perception of self-efficacy is low. Therefore, it is important to develop programs and conduct trainings to prevent risky behaviors as well as increase communication skills and self-efficacy in adolescences of orphanage.