بررسي عوامل تسهيل‌كننده و بازدارنده شركت مشمولين در برنامه‌هاي آموزش مداوم جامعه پزشكي

Facilitating and inhibiting factors in health care personnel participation in in-service education programs

مقدمه: عوامل بسياري مي‌توانند در شركت مشمولين در برنامه‌هاي آموزش مداوم جامعه پزشكي نقش داشته باشند، ولي اطلاعات موجود در اين رابطه بسيار محدود مي‌باشد. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسي عوامل بازدارنده و تسهيل‌كننده مشاركت مشمولين برنامه‌هاي آموزش مداوم جامعه پزشكي در اين برنامه‌ها طراحي و اجرا شد. روش: در اين مطالعه مقطعي، 740 نفر از مشمولين آموزش مداوم شاغل در بيمارستان‌هاي وابسته به دانشگاه علوم پزشكي كرمان در سال 1391 (از تاريخ 1/4/91 تا تاريخ 30/9/91) به صورت در دسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوري اطلاعات، پرسشنامه سه بخشي بود كه بخش اول شامل اطلاعات دموگرافيكي، بخش دوم پرسشنامه شامل 21 سؤال كه عوامل انگيزشي يا تسهيل‌كننده فردي و سازماني شركت در برنامه‌هاي آموزش مداوم را مي‌سنجيد و بخش سوم نيز شامل 32 سؤال كه عوامل بازدارنده يا موانع شركت در برنامه‌هاي آموزش مداوم را مي‌سنجيد. داده‌ها از طريق نرم‌افزار SPSS v.16 و از طريق آمار توصيفي و آزمون‌هاي آماري تي‌مستقل و آناليز واريانس يك طرفه تجزيه و تحليل شدند. يافته‌ها: مهم‌ترين عامل تسهيل‌كننده در بين نمونه‌ها «كسب امتياز» با ميانگين نمره (4.25±0.84) و كم اهميت ترين آن «وجود موقعيت‌هاي رقابتي» با ميانگين نمره (3.0±1.12) بود. مهم‌ترين عامل بازدارنده «مشكلات كاري (كمبود پرسنل همكار)» با ميانگين نمره (4.02±1.20) و كم اهميت‌ترين آن «اعتماد به نفس پايين» با ميانگين نمره (2.88±1.38) بود. همچنين مهم‌ترين دسته از عوامل تسهيل‌كننده «عوامل فردي» و عمده‌ترين دسته از عوامل بازدارنده «موانع سازماني» ذكر شد. نتايج به دست آمده بين ميانگين عوامل تسهيل‌كننده فردي (3.97±0.22) و سازماني (3.48±0.27)اختلاف معنادار آماري را نشان داد. اما در مقايسه ميانگين موانع بازدارنده فردي (3.42±0.36) و سازماني (3.49±0.23) اختلاف معناداري مشاهده نشد. نتيجه‌گيري: از آنجايي كه انگيزه اصلي شركت‌كنندگان در برنامه‌هاي آموزش مداوم، «كسب امتياز جهت ارتقاء شغلي» ذكر شده است، مي‌توان با استفاده از راهكارهايي از قبيل دخالت دادن بيشتر آموزش‌گيرندگان در تعيين محتوي مطالب آموزشي، دخالت دادن آن‌ها در طراحي و چگونگي اجراي برنامه‌هاي آموزشي، برگزاري كارگاه‌هاي توجيهي جهت كادر درماني به منظور آگاهي بيشتر آن‌ها از اهداف برنامه‌هاي آموزش مداوم و برگزاري كارگاه‌هاي آموزشي جهت تغيير ديدگاه كادر درماني در مورد برنامه‌هاي آموزش مداوم انگيزه آن‌ها جهت شركت در اين دوره‌ها را تغيير داد.

Introduction: Numerous factors play an important role in participation of medical staff in education programs. However, information in this regards is very limited. The purpose of this study was to assess facilitating and inhibiting factors in health care personnel participation in in-service education programs. Method: In this cross sectional study, 740 medical staff from Kerman university of medical science were enrolled into the study using convenience method from April to July 2013. Data collected using three questionnaires (demographic questionnaire, questionnaire that examined barriers of participation in continuing medical education programs and questionnaire that examined facilitating factors of participation in in-service medical education programs. Data were analyzed using SPSS version 16. Descriptive analysis, independent t test, and one way ANOVA were used. Results: “credits earned” was the most important motivational factor with mean score of 4.25±0.84 and “competitive advantage” was the least significant with mean score of 3.0±1.12. The main barrier was “lack of enough personnel” with mean score of 4.02±1.20 and the least significant was “low self-confidence” with mean score of 2.88±1.38. Results of present study showed significant difference between mean score of personal (3.97±0.22) and organizational (3.48±0.27) motivational. But difference between mean score of personal (3.42±0.36) and organizational (3.49±0.23) barrier were not significant. Conclusion: “credits earned” was the main motivation factor of participation in continuing education programs. Therefore, methods such as employee suggestion program, determining content of educational, and workshops on program verification for staff nurses may change their attitude towards educational programs.