بهره‌گيري از تفكر شهرسازي منظر در فرايند مطالعات طرح‌هاي توسعه شهري ايران (مطالعه موردي: طرح جامع سيما و منظر شهر كرج)

Utilizing Landscape Urbanism Theory in Urban Development Plans Studying Process in Iran (Case Study: Karaj Landscape Comprehensive Plan

عدم درك مفهوم «پوياي» منظر، فقدان توجه به «رويكرد كل نگر» آن و استفاده از روش‌هاي سنتي در مطالعات طرح‌هاي توسعه شهري به شكل‌گيري مناظري در شهرها منجر شده كه توانايي پاسخ گويي به نيازهاي شهروندان را در طول زمان ندارد. بنابراين با توجه به ناكارآمدي و عدم همخواني شيوه مطالعات طرح‌هاي توسعه شهري ايران با تغييرپذيري شهر كنوني، ضروري است، تا نگرشي متناسب با شرايط شهري امروز اتخاذ شود. تفكر نوين «شهرسازي منظر» با «كلي نگري» نسبت به مفهوم منظر و پذيرش «عدم قطعيت» شهر در حال تحول، عرصه موضوعي جديدي را در ادبيات جهاني مطرح نموده است. از اين رو پژوهش حاضر درصدد بهره‌گيري از اين تفكر در راستاي ايجاد تغيير نگرشي در شيوه مطالعات طرح‌هاي توسعه شهري ايران، به‌ ويژه «سند جامع ارتقاي كيفي سيما و منظر شهري» است. اين پژوهش سعي دارد با استفاده از روش تحليل محتوا، بررسي تطبيقي چارچوب نظري تفكر شهرسازي منظر با نظام شهرسازي معاصر ايران و مطالعه موردي، شرايط كاربرد اين تفكر را در ايران معرفي نمايد. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه علاوه بر كلي‌نگري نسبت به مفهوم پوياي منظر، تلفيق مفاهيم برنامه‌ريزي و طراحي از مقياس كلان به خرد در فرايندي يك پارچه، پويا و برگشت‌پذير، به‌روز نمودن قوانين و ضوابط مربوط به منظر شهري (به‌ عنوان ابزار قانوني و حقوقي) و ايجاد سازوكارهايي براي ارتقاء جايگاه حقيقي نهادهاي محلي و مردمي در روند طراحي و برنامه‌ريزي محيط شهري، از پيش‌نيازهاي لازم براي كاربردي نمودن اين تفكر در نظام شهرسازي ايران است.

The Lack of attention to the "dynamic" concept of the landscape, the "holistic" approach to it, as well as the use of conventional methods in the study of urban development projects, has shaped the urban landscape that is unable to meet the demands of its inhabitants over time. Therefore, considering the ineffectiveness and divergence of the study method in the urban development plans of Iran with the variability of today's city, it is necessary to adopt an appropriate attitude to today's urban conditions. Landscape Urbanism theory with a general approach to the concept of landscape and accepting the uncertainty of the evolving city, has raised a new field in global literature. The purpose of this paper is to use the Landscape Urbanism theory to change the method of studies in urban development projects of Iran, especially the "Comprehensive Quality Improvement Document for Urban Landscape." The methods of this qualitative research are "Content Analysis, "Comparative Study" and "Case Study". The results of this study show that the use of Landscape Urbanism theory in Iran requires understanding theoretical content, updating the urban landscape rules and improving the status of local institutions in the urban design and planning process.