بررسي ساختاري تركيب فلور در گراديان ارتفاعي مراتع قزل‌اوزن – ارتفاعات شهرستان كوثر، استان اردبيل

Structural Analysis of Flora Composition in Altitudinal Gradient of QezelOzan - Kosar Altitudes rangelands, Ardabil province

هدف پژوهش حاضر، بررسي ساختار تركيب فلور در پروفيل ارتفاعي 937 تا 2162 متر از سطح دريا، در طول 29 كيلومتر مراتع قزل‌اوزن تا ارتفاعات شهرستان كوثر بود. 8 رويشگاه و در هريك، 3 ترانسكت 100 تا 500 متري با 10 پلات متغير 1 تا 25 مترمربعي انتخاب شدند. گونه‌ها از سطح پلات‌ها جمع‌آوري، شناسايي و شكل رويشي، پايداري، پراكنش جغرافيايي و حفاظتي آنها تعيين شد. نتايج نشان دادند 32 تيره، 101 جنس و 146 گونه در رويشگاه‌هاي انتخاب‌شده گسترش دارند. خانواده‌هاي Asteraceae با 39 گونه (27 درصد)، Poaceae با 18 گونه (13 درصد)، Fabaceae با 13 گونه (9 درصد) و جنس‌هاي Astragalus با 8 گونه (48/5 درصد) و Centaurea با 5 گونه (42/3 درصد) مهم‌ترين عناصر فلور منطقه‌اند. بازدانگان 1 گونه، نهان‌دانگان دولپه‌اي 27 تيره، 82 جنس و 124 گونه و نهان‌دانگان تك‌لپه‌اي 4 تيره، 18 جنس و 21 گونه دارند. بيشترين و كمترين نسبت تيره به جنس به‌ترتيب در ارتفاع 1583 تا 1683 متري با نسبت 27/1:3 و 2139 تا 2162 متري با نسبت 92/1:1 ديده مي‌شود. نسبت تيره به گونه در ارتفاع 1583 تا 1683 متري برابر 91/1:3 و در ارتفاع 1635 تا 1677 متري برابر 11/1:2 و نسبت جنس به گونه در ارتفاع 1568 تا 1609 متري برابر 30/1:1 و در ارتفاع 937 تا 965 متري برابر 03/1:1 است. پهن‌برگان علفي با 105 گونه (72 درصد) شكل رويشي غالب و تروفيت‌ها با 62 گونه (43 درصد) فراوان‌ترين شكل زيستي هستند. 69 گونه (47 درصد) به ناحيۀ ايراني - توراني تعلق دارد. 14 گونه انحصاري ايران، 8 گونه با خطر كم و 2 گونه آسيب‌پذير است.

The aim of this study was to investigate the structure of flora composition in the elevation profile of 937-2162m a.s.l. over 29 Km in the QezelOzan to the altitudes of Kosar county rangelands. Eight habitats and in each three 100 to 500m transects with 10 plots varied from 1 to 25 m2 were selected. Species were collected from the plots, and life forms, growth types and their geographical distribution and conservation were determined. Results show that 32 families, 101 genera and 146 species are distrbuted at the selected areas. Asteraceae families with 39 species (27%), Poaceae with 18 species (13%), Fabaceae with 13 species (9%), Astragalus with 8 species (48.5%) and Centaurea with 5 species (42.3%) are the most important elements of the flora. Spermatophyta with 1 species, angiospermae dicotyledoneae with 27 families, 82 genera and 124 species, and angiospermae monocotyledoneae have 4 families, 18 genera and 21 species. Respectively, the highest and lowest ratio of the family to the genera is at 1583-1683m 1:3.27 and 2139-2162m 1:1.92; the ratio of the family to the species is at 1583-1683m 1:3.91 and 1635-1677m 1:2.11; and ratio of the genera to the species is at 1568-1609m 1:1.30 and 937-965m 1:1.03. For bs with 105 species (72%) is the dominant growth type and trophytes with 62 species (43%) is the most abundant life form. Sixty nine species (47%) belong to the Iranian-Turanian region. Also, 14 native species of Iran, 8 low risk species and 2 vulnerable species are distributed at the study area.