ارتباط عفيفانه در زندگي سايبري؛ رويكردي پديدارشناختي

Chaste Relations in Cyber Life; a Phenomenological Approach

مواجهه جامعه اسلامي ايران با فناوري‌هاي ارتباطي جديد، به خصوص اينترنت و فضاي سايبر، شرايط جديدي را در زندگي متدينين بوجود آورده كه عدم سواد رسانه‌اي و كنش عاقلانه موجب چالش‌هاي بسياري در ارزش‌هاي اخلاقي فردي و اجتماعي مي‌شود. در اين مقاله ضمن بررسي نظري ارتباط عفيفانه در زندگي سايبري به اين مسئله پرداخته مي‌شود كه چگونه ارزش‌هاي اخلاقي خصوصاً ارتباط عفيفانه در كنش‌هاي كاربران اينترنت منعكس مي‌شود. براي اين كار با روش پديدارشناسي به گردآوري اطلاعات با مصاحبه نيمه ساختاريافته و مشاهده رفتارهاي كاربران دين دار به فهم تجربه زيسته ايشان و درنتيجه صورت‌بندي ارتباط عفيفانه سايبري پرداخته‌ايم. يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهد كه انگيزه‌هاي حضور در فضاي سايبر، مشخصات فردي، التزام به دين‌داري، سواد سايبري و عفاف، ساخت هويت مجازي و انتخاب همراهان از جمله نقاط كليدي شكل‌گيري ارتباط عفيفانه در زندگي سايبري است. در نتيجه به گونه‌شناسي كاربران در چهار گونه «متدين آشنا»، «متدين ساده»، «متدين بي‌مبالات» و «كاربر بي‌قيد» دست يافتيم. همچنين در پيوند آموزه‌هاي فقهي ـ اخلاقي عفاف با مقولات محوري گونه‌شناسي كاربران سايبري به مدلي مفهومي از ارتباط عفيفانه در زندگي سايبري و پيشنهادهايي كاربردي براي برخورداري از ارتباط عفيفانه سايبري رسيديم.

Islamic Iran's encounter with modern communication technologies, especially the internet and cyberspace, has created a new situation in religious people's lives and a lack of media literacy and rational action can cause a lot of challenges in both individual and collective ethics. This article brings a theoretical analysis of cyber life by relying on the concept of chaste relations and discusses how ethical values, especially chaste relations, are expressed in the internet users' activities. To this end, we have formulated chaste cyber relations with a phenomenological method of understanding the religious people's life experience. The research results show that among key elements of the formation of chaste relations in cyber life one can refer to personal characteristics, commitment to religion, cyber literacy and chastity, virtual identity, and selecting one’s virtual acquaintances. Hence, reaching a typology of users in four groups: well-aware religious person, simple religious person, unscrupulous religious person and liberal user. Besides, in the relation between the ethical- jurisprudential teachings about chastity and the essential issues in users’ typology, we reached a conceptual model of chaste relation in cyber life and some practical suggestions about achieving that.