تحليل فضايي روند وقوع پديده گرد و غبار در استان سيستان و بلوچستان با روش‌هاي آماري

Spatial Analysis of Dust Occurrence Process in Sistan and Baluchestan Province Using Statistical Methods

به منظور تحليل تغييرات روند وقوع پديده گرد وغبار داده‌هاي ماهانه و سالانه فراواني روزهاي توام باگرد و غبار ايستگاه‌هاي سينوپتيك استان سيستان و بلوچستان طي دوره آماري 2010-1956 از سازمان هواشناسي كشور دريافت ومورد استفاده قرار گرفت. با توجه به طبيعت گسسته داده‌ها و عدم توزيع بهنجار سري زماني جهت تحليل روند داده‌ها استفاده از آزمون‌هاي ناپارامتريك مناسب‌تر است. دراين پژوهش جهت مطالعه بهنجاري سري زماني داده‌ها، از آزمون لايلي فورس، جهت تحليل رونداز آزمون‌هاي من - كندال و سنس استيميتور و توزيع جغرافيايي نوع روند روزهاي همراه با گرد غبار از نرم افزار GIS استفاده شده است. نتايج حاصل ازآزمون هاي مذكورنشان داد (به استثناي خاش و سراوان) كه فاقد روند است، سايرايستگاه هاي مورد مطالعه داراي روند افزايشي معني دار مي‌باشند. همچنين فراواني طوفان‌هاي گرد و غبار در دوره گرم سال و در قسمت‌هاي شمالي و جنوبي استان بيشتر است. در مقياس فصلي ميزان فراواني طوفان‌ها در فصل بهار بيشتر از ساير فصول بوده و در شرق استان بيش از غرب آن است.

In order to analyze the changes of dust occurrence process, monthly and annual data for the frequency of dusty days at synoptic stations of Sistan and Baluchestan Province during the statistical period of 1956-2010 was received from the state meteorological organization was used. Considering the discrete nature of data and abnormal distribution of time series for analyzing data process, it is more suitable to use non-parametric tests. In this research, Laili Force test was used to study the normality of time series data, Mann Kendall and Sen’s Estimator tests were used for process analysis, and GIS software was used for geographical distribution of process type of dusty days. The results obtained from the aforesaid tests showed that all the studied stations had a significant incremental process except for Khash and Saravan stations which lacked any process. Moreover, frequency of dust storms is higher in the warm period of the year and in north and south parts of the province. In seasonal scale, frequency of storms during spring is higher than other seasons and it is also higher in the east of the province as compared to the west.