تأملي در نقش و جايگاه وقف و نيكوكاري در علم و فناوري

Thinking in The Role of Waqf and Charity Affair in The Field of Science and Technology

امر خير يا فعاليت هاي خيرخواهانه تداعي كنندۀ كمك هاي داوطلبانه به نيازمندان است؛ صرف وقت براي انجام امور داوطلبانه، مانند رسيدگي به سالمندان در آسايشگاه ها، يا صرف پول براي بهبود وضعيت انسانها در حوزه هاي مختلف با تمركز بر نياز اقشار آسيب پذير و كم درآمد. اين ها شناخته شده ترين صورت هاي امور خير هستند. اما آيا، در نگاهي جديد، امر خير مي تواند در خدمت توسعۀ علم و فناوري باشد؟ در اين مقاله، با محور قرار دادن مهفوم وقف، امكان پذيري و ضرورت و مزاياي ترويج فرهنگ امر خير در كمك به نهاد علم و فناوري بررسي مي شود. در نهايت، با بررسي سير تاريخي زمينه هاي وقف در ايران و نمونه خواني الگوهاي موفق در دنيا، اين نتيجۀ نهايي به دست مي آيد كه سوق دادن امور خير به سمت توسعۀ علم و فناوري، به خصوص در حوزۀ رشد شركت هاي دانش بنيان و كسب و كارهاي نوپا (استارت آپ ها)، به ارزش افزودۀ چندين برابري براي كل جامعه منجر مي شود. خيري كه مهمترين پيشران آن فرهنگ سازي در بين خيّرين و آحاد جامعه است.

A benevolent act is associated with voluntary helps to the needy people, dedicating time to voluntary charity works like looking after the elderly in elderly houses, or giving money for improving peoples’ lives in different fields and mostly concentrating on vulnerable groups. These are the most recognized procedures of benevolent acts. Adopting a novel point of view, can we say that a benevolent act may be aimed at technology and science development? Through concentrating on the concept of waqf, the present paper surveys feasibility, necessity, and advantages of promoting the charity culture of helping the institutes of science and technology. By surveying the historical trend of the fields of waqf in Iran and reviewing successful models in the world, the study concludes that directing charity activities toward scientific and technology development and development of startups and knowledge-based companies in particular, results in several times more value added for the society as a whole. This is a kind of charity for which cultural works in the society and among charity payers is the most important driver.