پديد آورندگان :
صادق، مريم دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري - گروه زراعت , زعفريان، فائزه دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري - گروه زراعت , اكبرپور، وحيد دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري - گروه باغباني , عمادي، مصطفي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري - گروه خاكشناسي
كليدواژه :
گياهان دارويي , كودهاي آلي , علف هرز , رنگدانه هاي فتوسنتزي
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: تغذيه گياه عامل مهمي در رشد و تركيبات شيميايي گياهان است. كاربرد كودهاي طبيعي مي‌تواند عملكرد و شاخص‌هاي دارويي گياهان را ارتقاء بخشد. رزماري با نام علمي (Rosmarinus officinalis L.) به خانواده نعناعيان(Lamiaceae) تعلق دارد. اسانس رزماري ماده‌اي ضدميكروبي به‌شمار مي‌رود و تركيبات شيميايي، خواص آنتي‌اكسيداني و اثرات ضدميكروبي آن در تحقيقات مختلف به اثبات رسيده است (40). كاربرد كودهاي شيميايي باعث آلودگي‌هاي محيطي و صدمات اكولوژيكي مي‌شود. يكي از راهكارهاي رفع اين مشكلات استفاده از اصول كشاورزي پايدار در بوم‌نظام‌هاي زراعي مي‌باشد كه از جمله اين راهكارها مي‌توان به استفاده از كودهاي آلي نظير ورمي‌كمپوست و نانو‌كودها اشاره كرد. با توجه به مطالب ذكر شده و با در نظر گرفتن اهميت گياه دارويي رزماري، اين آزمايش با هدف بررسي اثر منابع كودي بر خصوصيات فيزيولوژيكي و بيوشيميايي رزماري در شرايط رقابت با علف‌هاي هرز مورد بررسي قرار گرفت.
مواد و روش‌ها: اين آزمايش به صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري در سال 1395 به اجرا درآمد. تيمارهاي آزمايش شامل رقابت گياه زراعي و علف‌هاي هرز (در دو سطح وجود علف هرز و وجين علف هرز) به عنوان عامل اصلي و منابع كودي شامل: كود دامي، ورمي‌كمپوست، كود دامي + ورمي-كمپوست، كود شيميايي NPK، نانو‌كود NPK و شاهد (عدم مصرف كود) به عنوان عامل فرعي در نظر گرفته شد. صفات مورد ارزيابي شامل: رنگيزه‌هاي فتوسنتزي (كلروفيل a، b، كلروفيل كل و كارتنوئيد)، صفات بيوشيميايي (فنل كل، فلاونوئيد كل و فعاليت آنتي-اكسيداني)، عناصر غذايي (NPK) و عملكرد گياه بود.
يافته‌ها: نتايج نشان داد كه تيمارهاي آزمايش تاثير معناداري روي صفات مورد نظر داشته اند.بيشترين ميزان كلروفيل a (7/42 ميكرو‌گرم در ميلي‌ليتر)، كلروفيل b (2/66 ميكرو‌گرم در ميلي‌ليتر)، كلروفيل كل (5/32 ميكرو‌گرم در ميلي‌ليتر) و كارتنوئيد (2/19 ميكرو‌گرم در ميلي‌ليتر) در تيمار ورمي‌كمپوست و همچنين شرايط عدم تداخل علف‌هاي هرز مشاهده شد. همچنين بالاترين ميزان اين صفات در شرايط عدم تداخل علف‌هاي هرز ملاحظه گرديد. بيشينه مقدار فنل كل (70/85 ميلي‌گرم در گرم برگ خشك)، فلاونوئيد كل (46/43 ميلي‌گرم در گرم برگ خشك) و فعاليت آنتي‌اكسيداني (91%) به‌ترتيب در تيمار دامي بدون وجين، دامي بدون وجين و ورمي‌كمپوست بدون وجين حاصل گرديد. حداكثر مقادير نيتروژن (1/65%)، فسفر (1/26%) و پتاسيم (1/90%) نيز به ترتيب مربوط به تيمار ورمي‌كمپوست با وجين، دامي با وجين و ورمي كمپوست با وجين بود.
نتيجه‌گيري: به‌طوركلي استفاده از كودهاي آلي علاوه بر اثرات مثبت زيست محيطي، اثرات مثبتي در افزايش صفات فيزيولوژيكي و بيوشيمايي گياه داشته كه مي‌تواند از نظر اقتصادي نيز به‌صرفه باشد و از طرفي با بهبود در ويژگي‌هاي خاك موجب نيل به كشاورزي پايدار گردد. بنابراين چنين به نظر مي‌رسد كه كاربرد كودهاي آلي، مي‌تواند در افزايش عملكرد و بهبود خصوصيات كيفي رزماري موثر باشد.
چكيده لاتين :
Background and objectives: Plant nutrition is an important factor in the growth and chemical composition of plants. The application of natural fertilizers can enhance the performance and pharmacological properties of plants. Rosemary (Rosmarinus officinalis L.) belonged to Lamiaceae family. Its essential oil is antimicrobial agent and also, its chemical composition, antioxidant properties and antimicrobial effects have been proven in various studies (40). Application of chemical fertilizers causes environmental pollution and ecological damage. One of the solutions to these problems is the use of sustainable agriculture principles in indigenous agricultural systems, including the use of organic fertilizers such as vermicompost and nanofertilizer. Considering the mentioned issues and taking into account the importance of rosemary herb, this experiment was conducted with the aim of investigating the effect of fertilizer sources on the physiological and biochemical characteristics of rosemary in competition with weeds conditions. Materials and method: This experiment was conducted as a split plot in a randomized complete block design in three replications in Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University in 2016. The treatments consisted of: competition between plants and weeds (weedy and weed free) as a main factor, and sub factor was fertilizer sources include sheep manure, vermicompost, sheep manure +vermicompost, NPK fertilizer, NPK nanofertilizer and control (no fertilizer). The studied traits included: photosynthetic pigments (chlorophyll a, b, total and carotenoid), biochemical traits (total phenol, total flavonoids and antioxidant activity), nutrient content (NPK) and plant biomass.
Results: The results showed that the experimental treatments had a significant effect on the traits. highest levels of chlorophyll a (7.24 μg ml-1), chlorophyll b (2.66 μg ml-1), total chlorophyll (5.32 μg ml-1) and carotenoid (2.19 μg ml-1) was observed in vermicompost treatment, which was happen in weed free condition too. Maximum amount of total phenol (70.85 mg g-1 dry weight leaf), total flavonoid (46.43 μg ml-1 dry weight leaf) and antioxidant activity (91%) were observed in sheep manure with weed interference, sheep manure with weed interference and vermicompost without weeding, respectively. While, Maximum amounts of nitrogen (1.65%), and potassium (1.90%) were seen in vermicompost in weed free condition and for phosphorus (1.26%) in sheep manure with weed free, respectively. Conclusion: In general, the use of organic fertilizers, addition to positive environmental effects, has a positive effect on increasing the physiological and biochemical traits of the plant, which can be advantages economically and, on the other hand, improving the characteristics of the soil, leads to sustainable agriculture. Therefore, it seems that application of organic fertilizers can be effective in increasing yield and improving the quality of rosemary qualities.
