معرفي و كاربرد تئوري بازي در مديريت مشاركتي حوز ه هاي آبخيز

Introduction and Applicability of Game Theory in Watershed CoManagement

حوزه آبخيز يك سامانه پيچيده و پوياست كه به ­عنوان واحد برنامه ­ريزي و مديريت تلقي مي‌شود. از اين­ رو لحاظ تمام ابعاد فني، اجتماعي، اقتصادي، فيزيكي، اكولوژيكي و سازماني در فرآيندهاي برنامه‌ريزي و مديريت صحيح آن ضروري است. حال از آن جا كه معمولاً ذي‌نفعان مختلف داراي اهداف و نيازهاي متقابل و گاه متضاد مي ­باشند، لذا اتخاذ تصميم براي مديريت بهينه حوزه آبخيز دشوار مي­ باشد. بر اين اساس، براي رسيدن به مديريت مشاركتي بايستي به ذي­نفعان اجازه داده شود تا فعالانه در فرآيند تصميم‌گيري دخالت كنند و نظرات خود در كليه مراحل تصميم ­گيري را ارائه نمايند. در اين راستا، ابزارهاي مختلف مديريتي براي تسهيل فرآيند تصميم‌گيري در شرايط چند هدفه تهيه شده ­اند. در اين خصوص استفاده از رويكرد تئوري بازي به‌سبب امكان دست­يابي به مديريت مشاركتي از طريق لحاظ نظرات ذي‌نفعان مختلف در سطح حوزه آبخيز امكان­پذير مي ­باشد. لذا در پژوهش حاضر سعي شده است تا ضمن معرفي تئوري بازي به‌عنوان يكي از ابزارهاي كارا و نوين در علم تصميم‌گيري، كاربرد آن در مديريت مشاركتي براي كاهش اختلاف در بهره‌برداري از منابع مشاع حوزه‌هاي آبخيز مورد ارزيابي قرار گيرد. بر اساس پژوهش‌هاي صورت گرفته، تئوري بازي نقشي اساسي در تحليل اختلاف ديدگاه ذي‌نفعان داشته و براي انتخاب اقدامات مديريتي آبخيزها روشي موثر مي‌باشد.

A watershed is a complex and dynamic system which is identified as planning and management unit. Hence, considering all technical, socioeconomical, physical, ecological and organizational dimensions is essential for proper planning and management processes. Since, different stakeholders usually have conflicting goals and sometimes contradictory demands; decision making for the management of the watershed in order to achieve an optimal solution is difficult. Accordingly, to achieve the comanagement of the watershed, different stakeholders should be allowed to be involved actively in decision making processes. Toward this, various management tools have been developed to facilitate multi-objective decision making processes. In this regard, the application of game theory approach seems to be of use for the comanagement of the watershed with various stakeholders. To this end, the present study aimed to introduce game theory as one of novel and useful tools in decision making and to assess the applicability of the game theory in reducing conflicts upon common resources of watersheds as well. Based on previous studies, the game theory has an essential role in analyzing various viewpoints of stakeholders and is an effective method for opting watershed management practices, comprehensively.