كليدواژه :
مدل , ظهور برگ , سرداري , تنش
چكيده فارسي :
سابقه و هدف
پيش بيني مراحل نموي و بويژه زمان تا پايان رشد در هر منطقه با استفاده از مدلهاي رياضي در جوامع گياهي بويژه گندميان از اهميت زيادي برخوردار است. بنابراين با توجه به اهميت پيش بيني فنولوژي، سطح برگ و زمان تا اتمام رشد برگ گياه گندم، اين تحقيق جهت معرفي و آزمون اعتبار سنجي مدل فنولوژي Phenology MMS در شرايط محيطي سقز ، پيش بيني سرعت ظهور برگ يا فيلوكرون در شرايط تنش كم آبي و تصحيح ضرايب روابط آلومتريك پيش بيني كننده سطح برگ گندم رقم سرداري باجرا درآمد.
مواد و روشها
در اين تحقيق ابتدا اعتبار مدل Phenology MMS در پيش بيني مراحل نموي و تعداد برگ در ساقه اصلي گندم رقم سرداري با استفاده از داده‌هاي مزرعه‌اي سنجش شد و سپس با برازش مدل دو تكه‌اي، به شيوه درون يابي، روز و زمان حرارتي لازم تا پايان رشد برگ و فيلوكرون (درجه روز بر برگ) سطوح مختلف تنش استخراج شدند. سپس با استفاده از روابط آلومتريك بين تعداد برگ و سطح برگ بهترين مدل آلومتريك براي تخمين سطح برگ انتخاب شد.
نتايج
نتايج نشان داد كه مدل بخوبي قادر به پيش بيني مراحل نموي گندم است و روز و ترمال تايم لازم تا هر مرحله خاص نموي را در سه حالت پس از كشت، پس از سبز شدن و پس از بهاره سازي پيش بيني مي كند. نتايج همچنين نشان داد كه گياه گندم پس از تجربه 1716 درجه روز به زمان پايان رشد برگ خود خواهد رسيد كه اين زمان حرارتي دقيقاً پس از طي 238/8 روز پس از سبز شدن كسب خواهد شد. به بيان ساده‌تر با گذشت هر 16/6 روز پس از سبز شدن، يك برگ به تعداد برگهاي گندم اضافه خواهد شد. با افزايش تنش، شيب خط رگرسيون تغييرات تعداد برگ در مقابل زمان حرارتي نيز كاهش پيدا كرد و به 0/0029 برگ بر درجه روز در تنش بسيار شديدكاهش پيدا كرد. بطور بلعكس با افزايش شدت تنش بر مقدار فيلوكرون افزوده شد و از مقدار 133/3 در تنش متوسط به 339/1 درجه روز بر برگ در تنش خيلي شديد افزايش پيدا كرد. نتايج پيش بيني سطح برگ با استفاده از دو رابطه تواني و يك رابطه دو تكه‌اي نيز نشان داد كه مدل دوتكه‌اي نسبت به دو مدل تواني ديگر از دقت بالاتري در پيش بيني سطح برگ برخوردار بوده‌است.
نتيجه گيري كلي
با توجه به قابل قبول بودن نتايج مدل فنولوژي در پيش بيني مراحل نموي، مقادير سرعت ظهور برگ و فيلوكرون، مي‌توان استفاده از اين مدل درمطالعات شبيه سازي و زراعي را توصيه كرد. از طرفي تنش آّبي نيز ميتواند تاثير زيادي بر سرعت ظهور برگ و مقدار فيلوكرون بگذارد. همچنين بهترين مدل براي تخمين سطح برگ از روي تعداد برگ اصلي، مدل دوتكه‌اي بود زيرا اين مدل بخاطر درك ساده‌تر و قابليت بسط مفاهيم فيزيولوژيكي به پارامترهاي آن ميتواند بيان صحيحي از تغييرات سطح برك را ارائه دهد.
چكيده لاتين :
Background and objectives Prediction of development periods of crops by mathematical models, especially, time to growth ending is so important in every area. So, as impotence of prediction of phenology, leaf area and time to leaf growth ending, this research performed to introduce and test of Phenology MMS model in environmental conditions of saqez, prediction of leaf appearance rate, phyllochron in stress condition of drought and to correct coefficient of allometric equations of predicting of leaf area of wheat(cv. Sardari). Method and Materials In this research, Phenology MMS evaluated using field data for wheat . Then time and thermal time needed to leaf growth ending and phyllochron (degree day per leaf) obtained using segmented model in every stress level. So, the best algometric model selected for describing of relation between leaf area and leaf number. Results Results showed that the model predicted wheat development periods well and was capable to estimate day and thermal time needed to every special development period in three state: day after sowing, day after emergence and day after vernalization. Also, results released that time to leaf growth ending will occur after reception of 1716 degree day which equal to 238.8 day after emergence. On other hands, a leaf will include to plant 16.6 day after emergence. By increasing in tension, the slope of regression line of leaf number versus thermal time, decreased and reached to 0.0029 leaf per degree day in sever tension. Vice versa, phyllochron upgraded by increasing in tension and it changed from 133.3(medium tension) to 339.1 degree day per leaf (sever tension). Results of predicting of leaf area using exponential segmented models showed that segmented model was better than exponential models in predicting of leaf area. Conclusion As for being acceptable of results of phonological model for prediction of thermal time, leaf number and phyllochron, we advise using of this model in modeling and agronomical studies. So, drought stress can effect on leaf appearance rate and phyllochron value. The best model to estimate leaf area was segmented model. Because this model was simple and capable to develop based on physiological meanings that can indicate clear introducing of leaf area variations.So, drought stress can effect on leaf appearance rate and phyllochron value. The best model to estimate leaf area was segmented model. Because this model was simple and capable to develop based on physiological meanings that can indicate clear introducing of leaf area variations.
