عنوان مقاله :
منازعة هژمونيك نيروهاي ملي و مذهبي و تأثير آن در فروپاشي جبهةملي اول (1328ـ1332)
پديد آورندگان :
جواهريپور، مهرداد دانشگاه آزاد اسلامي، واحد تهران , صفايي، رضا دانشگاه آزاد اسلامي، واحد تهران
كليدواژه :
بحران , جبهةملي , جنبش ملي , طبقه متوسط , منازعه
چكيده فارسي :
هدف اين مقاله كاربست نظرية "هژموني" گرامشي براي بررسي رابطة نيروهاي ملي و مذهبي، و شناخت شالودة اجتماعي روابط تعارضآميز اين نيروها در متن تحولات دورة نخستوزيري دكتر مصدق است. اين بررسي براساس شواهد و دادههاي تاريخي نشان ميدهد منازعة نيروهاي ملي و مذهبي بر سر هژموني از عوامل مؤثر بر فروپاشي جبهةملي و سرنگوني دولت دكتر مصدق بود. از آنجايي كه كشمكش هاي سياسي به تنهايي نقش كليدي نداشتهاند، در اينجا كشمكش هاي سياسي در متن منازعة هژمونيك نيروهاي ملي و مذهبي تحليل شدهاند. افزون بر اين، منازعة هژمونيك نيروهاي ملي و مذهبي بر اساس تمايزي تحليل ميشود كه گرامشي بين "رهبري سياسي" و "رهبري اخلاقي ـ فكري" مطرح كرده است. يافتهها نشان ميدهند كه منازعة آيتاللهكاشاني و دكترمصدق بر سر "رهبري سياسي" جنبش ملي، و همچنين منازعة گروههاي ملي و مذهبي بر سر "رهبري اخلاقي فكري" نقش مهمي در تغيير موازنة نيروهاي اجتماعي و شكلگيري ائتلاف ضدمصدقي در واپسين روزهاي مرداد 1332 داشته است. درعينحال، اين منازعة هژمونيك بحران عميقتري را نيز در جامعة ايران آشكار ساخت: بحران هژموني، بحران ناشي از دورة گذار از يك "جامعة سنتي" به يك "جامعة متوسط جديد بود كه خودش را در تكثر منازعات هژمونيك نيروهاي ملي و مذهبي نمايان ساخت.
عنوان نشريه :
جامعه شناسي ايران
عنوان نشريه :
جامعه شناسي ايران