تأثير آموزش مديريت استرس بر سلامت روان مادران داراي كودك مبتلا به اختلال بيش فعالي نقص توجه

The effect of stress management program on mental health of the mothers of children with attention deficit hyperactivity disorder

مقدمه: بيش فعالي نقص توجه يكي از شايع‌ترين اختلالات روان‌پزشكي كودكان است. هدف از انجام اين پژوهش، بررسي تأثير آموزش مديريت استرس به شيوه شناختي رفتاري بر سلامت روان مادران داراي كودك مبتلا به اختلال بيش فعالي نقص توجه بوده است. روش: در اين پژوهش مداخله‌اي پنجاه و دو مادر كودك مبتلا به اختلال بيش فعالي نقص توجه به طور تصادفي در دو گروه آزمايش و كنترل قرار گرفتند. محيط انجام پژوهش درمانگاه تخصصي و فوق تخصصي امام رضا (ع) و بيمارستان حافظ در شهر شيراز در سال 1391 بود. جهت سنجش سلامت روان و استرس از پرسشنامه‌هاي سلامت عمومي و مقياس افسردگي-اضطراب- استرس (DASS-21) استفاده شد كه قبل، بلافاصله و يك ماه پس از مداخله توسط مادران تكميل شد. مداخله طي 8 جلسه آموزش 90 دقيقه‌اي به صورت يك بار در هفته انجام شد. يافته‌ها: تجزيه و تحليل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماري SPSS v.16 و روش آناليز واريانس اندازه‌هاي تكراري جهت مقايسه درون گروهي و آزمون تي‌مستقل جهت مقايسه بين گروهي انجام شد. ميانگين نمره استرس، اضطراب، افسردگي و سلامت روان پيش از انجام مداخله در بين دو گروه تفاوت معناداري با هم نداشتند. پس از مداخله ميانگين نمره استرس و سلامت روان بين دو گروه تفاوت معناداري را نشان داد. به طوري كه ميانگين نمره استرس در گروه آزمايش (12.29±4.32) به طور معناداري كمتر از گروه كنترل (14.77±3.69) بود. همچنين ميانگين نمره سلامت روان در گروه آزمايش (20.50±10.56) به طور معناداري كمتر از گروه كنترل (33.70±12.60) بود. يك ماه پس از پايان مداخله تغيير در ميانگين نمرات استرس و سلامت روان همچنان براي گروه آزمايش ثابت باقي ماند. تغيير در ميانگين نمرات اضطراب و افسردگي براي گروه آزمايش از لحاظ آماري معنادار بود. نتيجه‌گيري: يافته‌ها اثربخشي تأثير آموزش مديريت استرس به شيوه شناختي رفتاري بر سلامت روان مادران داراي فرزند مبتلا به اختلال بيش فعالي نقص توجه را تأييد مي‌كند.

Introduction: Attention deficit hyperactivity disorder is one of the most common psychiatric disorders in children. The present study aimed to evaluate the effectiveness of stress management program using cognitive behavior approach on mental health of mothers of children with attention deficit hyperactivity disorder. Method: In this interventional study, 52 mothers of the children with attention deficit hyperactivity disorder were randomly allocated into two intervention and control groups. The general health questionnaire was used to measure mental health. In addition, depression - anxiety - stress scale (DASS-21) was used to measure stress. The two instruments were completed by mothers at baseline and immediately one month after the intervention. Cognitive-behavioral stress management program was consisted of eight sessions, each held for 90-minute for 8 weeks. This study was conducted in specialty and subspecialty clinic of Imam Reza and Hafez Hospital in Shiraz in 2012. Results: Data were analyzed with SPSS version 16, repeated measures one-way ANOVA., and independent- samples t-test. At the baseline, no significant difference was found among the three groups regarding the means of stress, anxiety, depression, and mental health. However, there was a significant difference immediately after the intervention. In the intervention group, mean score of stress was significantly lower (12.29±4.32) than the control group (14.77±3.69) (P=0.001). Also, mean score of mental health in the intervention group (20.50±10.56) was significantly lower than the control group (33.70±12.60) (P=0.009). One month after the intervention, mean difference of stress and mental health scores was still significant in the intervention group (P=0.001 and P=0.004). Moreover, mean difference of anxiety and depression for intervention group was significant (P=0.005 and P=0.008). Conclusion: Stress management program had a statistically significant influence on the mental health of mothers of the children with attention deficit hyperactivity disorder.