ارزيابي سياست‌هاي فرهنگي آموزش عالي كشور: كثرت در وحدت فرهنگي/ همزيستي فرهنگ علمي ‌و ديني

An Evaluation of The Cultural Policies of State Higher Education System: Plurality in Cultural Unity/ Coexistence of Scientific and Religious Culture

در اين مقاله ارزيابي كارشناسان و مديران فرهنگي از نظام سياستگذاري فرهنگي آموزش عالي بررسي مي‌شود و جايگاه «مدل كثرت در وحدت» و «همزيستي فرهنگ علمي / دانشگاهي و فرهنگ ديني» مورد كنكاش قرار مي‌گيرد. روش مورد استفاده مصاحبه نيمه ساختارمند با متخصصان است.يافته‌هاي تحقيق در مورد مدل كثرت در وحدت فرهنگي حاكي از آن است كه در عين حال كه در سياست‌هاي فرهنگي مورد نظر تا حدود قابل قبولي اين مسأله مورد توجه قرار گرفته اما اين سياست‌ها مانند همه سياست‌هاي فرهنگي كشور، از غلبه نگاه تصدي­گرانه دولتي و مداخله­اي نهفته در آنها رنج مي‌برند. البته، بسته به اين كه كدام دولت مجري اين سياست‌ها بوده است، ميزان اين نگاه تصدي گرانه و مداخله‌اي تغيير كرده است. در مورد همزيستي فرهنگ ديني و علمي (دانشگاهي)، تقريباً همه مصاحبه شوندگان اين موضوع را يكي از كليدي‌ترين موضوعات فرهنگي در حوزه دانشگاه مي‌دانند، اما ارزيابي آنها اين است كه سياست‌هاي كلي فرهنگي موجود در بخش آموزش عالي توجه كافي به اين موضوع ندارد و تمهيدات نظري و عملي لازم براي همزيستي اين دو دسته ارزش‌ها و هنجارها را فراهم نديده است. يعني، در حالي كه در دانشگاه‌ها گرايش به تفسيري عقلاني از دين رو به افزايش است (و اين ارتباط مستقيم دارد به افزايش روحيه علم‌گرايي در بين كنشگران دانشگاهي (اعم از اساتيد و دانشجويان)، اما بويژه در سال‌هاي اخير تأكيد بر تفسيري شريعت­گرا از دين رو به فزوني است. بنابراين، به نظر مي‌رسد اين موضوع در صورت تداوم روند موجود، چالش‌هايي را در پي داشته باشد.

The present paper analyzes the cultural experts’ and managers’ evaluation of cultural policy-making system of Higher Education and explores the place of the “model of plurality in unity” and “coexistence of scientific/education and religious cultures”. The method used is semi-structured interviews with experts. The findings of the research on the model of plurality in cultural unity indicate that this matter has been considered in the cultural policies to an acceptable level. However, these policies, similar to other cultural policies of the country, suffer from the dominance of interventional attitudes by the government. The intensity of such interventional attitudes has been varying depending on the governments responsible for the enforcement of the policies. Regarding coexistence of religious and scientific cultures, almost all of the interviewees considered it as one of the key cultural issues in universities. According to their evaluation, current cultural policies in the higher education sector do not pay due attention to this issue and no theoretical and practical arrangements have been made for the coexistence of these sets of values and norms. In other words, although there is an increasing trend towards rational interpretation of religion in universities (which has a direct correlation with the increasing scientism among the university actors including teachers and students), there has been a growing emphasis on Sharia-oriented interpretation of religion in recent years. Therefore, there seems to be potential challenges if the current trends continue.