پديد آورندگان :
شقاقي، آرزو دانشگاه اروميه - دانشكده كشاورزي - گروه علوم باغباني , عليرضالو، ابوالفضل دانشگاه اروميه - دانشكده كشاورزي - گروه علوم باغباني , نژاد ابراهيمي، صمد دانشگاه شهيد بهشتي - پژوهشكده گياهان و مواد اوليه دارويي، - گروه فيتوشيمي , سنبلي، علي دانشگاه شهيد بهشتي - پژوهشكده گياهان و مواد اوليه دارويي، - گروه بيولوژي
كليدواژه :
پاپاور , فعاليت آنتي اكسيداني , فلاونوئيد , فنل , گلوسيوم
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: از جمله گياهان دارويي كه به دليل داشتن آلكالوئيدهاي متنوع حائز اهميت هستند، جنس هاي خشخاش (Papaver) و گلوسيوم (Glaucium) هستند كه در ايران كمتر به خواص فيزيولوژيك و فيتوشيميايي آنها پرداخته شده است. اين تحقيق به منظور بررسـي ميزان فنل كل، پتانسيل آنتي‌اكسيداني و فلاونوئيد كل در سه اندام ميوه، ريشه و پيكره‌هوايي (ساقه و برگ) گونه‌هاي جمع آوري شده اين دو جنس از مناطق مختلف كشور، انجام شد.
مواد و روش‌ها: هشت استان (تهران، البرز، آذربايجان غربي، آذربايجان شرقي، اردبيل، لرستان، همدان و چهارمحال بختياري) كشور كه از مهمترين مناطق پراكنش اين گياه محسوب مي شوند، براي جمع‌آوري نمونه‌هاي گياهي انتخاب شدند. پس از شناسايي گونه‌ها (P. tenuifolium, P. dubium, P. bracteatum, P. orientale, P. arenarium, P. lacerum, G. mathiolifolium, G. pulchrum, G. integrrima, G. elegans, G. pulchrum)، عصاره‌گيري از نمونه‌ها با استفاده از روش اولتراسونيك انجام گرفت. خصوصيات فيتوشيميايي اندام‌هاي ميوه، ريشه و پيكره‌هوايي (ساقه و برگ) شامل محتواي فنل‌كل (به روش فولين‌سيكالتو)، فلاونوئيد‌كل (به روش آلومينيوم‌كلرايد) و پتانسيل آنتي‌اكسيداني (به روش مهار راديكال‌هاي آزاد DPPH) ارزيابي گرديد.
يافته‌ها: نتايج بدست آمده از اين پژوهش نشان داد كه اندام‌ها و گونه‌هاي مختلف جنس هاي پاپاور و گلوسيوم جمع‌آوري شده از مناطق مختلف ايران داراي تنوع بسيار وسيعي از نظر خصوصيات مورد مطالعه بودند. ميزان فنل كل در بين نمونه هاي مختلف از 77/6-23/89 ميلي‌گرم گاليك‌اسيد بر گرم وزن خشك متغير بود. بيشترين ميزان فنل كل در نمونه اردبيل از گونه P. bracteatum و كمترين ميزان فنل كل در نمونه ساري‌دره گرمي (P. arenarium) مشاهده شد. ميزان فلاونوئيد كل در بين نمونه‌هاي مختلف از 5/55-1/34 ميلي‌گرم كوئرستين بر گرم وزن خشك متغير بود. بيشترين ميزان فلاونوئيد‌كل در نمونه سين سرخه‌حصار از گونه G. mathiolifolium و كمترين ميزان فلاونوئيد كل در نمونه ملارد تهران (P. tenuifolium) مشاهده شد. همچنين نتايج مقايسه ميانگين فعاليت آنتي‌اكسيداني نشان داد كه ميزان آن در بين نمونه‌هاي مختلف از 87/5-20/29 درصد متغير بود. بيشترين ميزان فعاليت آنتي‌اكسيداني در نمونه هير اردبيل از گونه P. dubium و كمترين ميزان فعاليت آنتي‌اكسيداني در نمونه ايرد‌موسي (P. dubium) گزارش شد.
نتيجه‌گيري: از نظر فنل كل، پيكره‌هوايي گونه P. bracteatum؛ فلاونوئيد كل، پيكره‌هوايي گونه G. mathiolifolium و پتانسيل آنتي‌اكسيداني، ريشه گونه P. dubium، اندام‌ها و گونه‌هاي شاخص بودند. اين نتايج نشان مي‌دهند كه جنس‌هاي پاپاور و گلوسيوم داراي منابع غني آنتي‌اكسيدان‌هاي طبيعي بوده و مي‌توانند در صنايع دارويي كاربرد فراوان داشته باشند. در بين نمونه‌هاي مورد مطالعه گونه‌هاي جنس پاپاور از نظر خصوصيات مورد مطالعه غني‌تر مي‌باشند، كه مي‌توانند در برنامه‌هاي اصلاحي و اهلي‌سازي اين گياه مورد توجه قرار گيرند.
چكيده لاتين :
Background and objectives: Papaver and Glaucium are important genera of the family papaveraceae and commonly used in traditional medicine due to the various alkaloids; however, few studies have been carried out on physiological and phytochemicals of these genuses in Iran. This study was undertaken to determine the total phenolic content, total flavonoid content and antioxidant potential in fruit, root and aerial parts (stem and leaf) of genus Papaver and Glaucium collected from different geographical regions of Iran. Materials and methods: Eight provinces of Iran (Tehran, Alborz, West Azerbaijan, East Azerbaijan, Ardabil, Lorestan, Hamadan, Chaharmahal and Bakhtiari) as the centers of origin for many species of family papaveraceae were chosen for sampling. After species identification (P. tenuifolium, P. dubium, P. bracteatum, P. orientale, P. arenarium, P. lacerum, G. mathiolifolium, G. pulchrum, G. integrrima, G. elegans, G. pulchrum), extraction of samples was conducted using ultrasonic device. Total phenolic content, total flavonoid content and antioxidant potential of fruit, root and aerial parts (stem and leaf) organs were determined using Folin-Ciocalteu assays, aluminum chloride method and DPPH assay respectively. Results: The results showed that amounts of total phenolic content, total flavonoid content and antioxidant activity were significantly variable both among species and in different plant organs. The amount of total phenolic was ranging from 23.89 to 77.6 mg GAE/g dry weight plant. Total phenolic content was in its highest value (77.6 mg GAE/g DW) in Ardebil sample (P. bracteatum), whereas the lowest level (23.89 mg GAE/g DW) was found in Saridareh-Germi (P. arenarium). The amount of total flavonoid content was ranging from 1.34 to 5.55 mg Que/g dry weight plant. Total flavonoid content was in its highest value (5.55 mg Que/g DW) in Sin-Sorkhehesar sample (G. mathiolifolium), whereas the lowest level (1.34 mg Que/g DW) was found in Malard-Tehran sample (P. tenuifolium). Furthermore, amount of antioxidant activity was ranging from 20.29 to 87.5%. Antioxidant activity was in its highest value (87.5%) in Hir-Ardebil sample (P. dubium), whereas the lowest level (20.29%) was found in Irdmousa sample (P. dubium). Conclusion: In terms of total phenol, aerial parts of P. bracteatum species; total flavonoid, aerial parts of G. mathiolifolium species and antioxidant potential, root of P. dubium, were better organs and species. These results showed that different genus of papaveraceae family (especially Papaver genus) are promising sources of natural antioxidants and could supply precious data for screening genotypes with high bioactive contents for producing natural antioxidants and other phytochemical compounds valuable for pharma industries.
