تحليل عوامل موثر بر سطح استفاده از روش‌هاي مديريت بهينه منابع آب توسط باغداران شهرستان مراغه

Investigating the Effective Factors on the use of Optimum Water Resource Management by Fruit Farmers in Maragheh Township, Iran

تغييرات اقليمي و خشك‌سالي‌هاي اخير توام با استفاده زياد از منابع آبهاي زيرزميني توسط بخش كشاورزي، منجر به يك بحران بزرگ آبي در ايران شده است. در شرايط بحراني، كشاورزان بايد از روش­هاي بهينه مديريت منابع آبي استفاده كنند. برنامه ­ريزي و اقدام اثربخش در اين زمينه نياز به شناخت بهتر عوامل موثر بر رفتار كشاورزان دارد. در تحقيق حاضر با استفاده از روش توصيفي -همبستگي به بررسي اين موضوع در بين باغداران پرداخته شده است. جامعه آماري تحقيق، كليه باغداران شهرستان مراغه بودند (11742 نفر) كه طبق فرمول نمونه گيري كوكران و با استفاده از روش نمونه‌گيري چندمرحله‌اي تصادفي، 228 نفر از باغداران انتخاب و مطالعه شدند. اكثريت باغات سيب شهرستان مراغه در حوضه درياجه اروميه قرار داشته و اين شهرستان بخش مهمي از سيب استان و كشور را توليد مي كند. ابزار مورد استفاده براي جمع آوري داده ها، پرسشنامه بود كه روايي محتوايي آن توسط نظرات متخصصان در اين حوزه تاييد شد. با انجام مطالعه مقدماتي روي 30 باغدار و محاسبه آلفاي كرونباخ 0/85، پايايي آن نيز به‌دست آمد. نتايج تحقيق نشان داد كه سطح استفاده اكثريت باغداران (97/7 درصد) از روش‌هاي مديريت بهينه منابع آبي، در حد متوسط بود. تحليل رگرسيوني چندگانه نيز نشان داد كه متغيرهاي سطح نياز آموزشي، ميزان آب مصرفي، سن، ميزان دريافت اطلاعات از رسانه‌هاي جمعي، مساحت كل باغ و ادراك باغداران در خصوص كاهش منابع آبي، 30 درصد تغييرات مربوط به سطح استفاده از روش‌هاي مديريت بهينه منابع آبي را تبيين مي‌كنند.

Climate change and recent drought combined with the high use of groundwater resources by the agricultural sector, has led to a major water crisis in Iran. In this conditioin, farmers should use optimal water management techniques. Effective planning and action in this field requires better understanding of the factors affecting farmers' behavior. In the present study, using a descriptive-correlation method, this issue was investigated among the fruit farmers. The statistical population of the study was all the fruit farmers in Maragheh Township (11742 people). According to the Cochran sampling formula and using randomized multistage sampling method, 228 of the fruit farmers were selected and studied. The majority of apple gardens in Maragheh, are located in the Urmia lake basin, and the fruit farmers of this Township, produce an important part of the apple of the province and the country. The tool used to collect data was a questionnaire whose content validity was confirmed by experts in this field. A preliminary study was carried out on 30 fruit farmers and Cronbach's alpha of 0.85 was obtained. The results of this study showed that the majority of fruit farmers (97.7%) used the optimal water resources management methods at moderate level. Multiple regression analysis showed that variables such as level of educational needs, amount of water consumed, age, amount of information received from mass media, total area of the garden and fruit farmers 's perception of reducing water resources explained 30% of changes in the level of use of optimal water resources management methods.