چكيده فارسي :
به منظور شناسايي منابع مقاومت به زنگ زرد در ژرم‌پلاسم گندم بانك ژن گياهي ملي ايران، تعداد 41 ژنوتيپ گندم نان با چهار نژاد زنگ زرد مورد ارزيابي قرار گرفتند. جدايه‌هاي عامل بيماري از مناطق گرگان، كرج، مشهد و ساري جمع‌آوري شده، در گلخانه بصورت تك جوش، خالص‌سازي، تكثير و روي ارقام افتراقي تعيين نژاد شدند. ارزيابي ژنوتيپ‌ها در گلخانه، در مرحله گياهچه در سه تكرار و براي هر پاتوتيپ بطور جداگانه انجام شد. با بررسي واكنش ارقام افتراقي، جدايه‌هاي گرگان، كرج، مشهد و ساري به ترتيب به عنوان نژادهاي 6E6A+، 134E134A+، 134E142A+ و 6E4A+ نام‌گذاري شدند. نتايج نشان داد كه هر چهار نژاد روي ژن‌هاي Yr2، Yr6، Yr7، Yr9، Yr25، Yr24 و YrA بيماري‌زا بودند ولي هيچ‌يك روي ژن‌هاي Yr1، Yr3، Yr4، Yr5، Yr8، Yr10، YrSD، YrSU، YrCV و YrSP بيماري‌زا نبودند. تعداد 29 ژنوتيپ (7/46 درصد) در برابر هر چهار نژاد، واكنش مقاومت نشان دادند. اين ژنوتيپ‌ها از مناطق متفاوتي از ايران شامل آذربايجان شرقي، خراسان، كردستان، كرمانشاه، لرستان، مركزي، همدان، و همچنين از كشورهاي پرتغال و چين بودند. همچنين با انجام مقايسه واكنش ژنوتيپ‌ها با واكنش ارقام افتراقي در برابر نژادهاي مورد مطالعه، مشخص شد كه برخي از ژنوتيپ‌ها احتمالاً داراي ژن مقاومتي به غير از ژن‌هاي مقاومت موجود در ارقام افتراقي (و يا داراي تركيبي از دو يا چند ژن مقاومت) مي‌باشند. نتايج تحقيق در مجموع، نشان‌دهنده پتانسيل منابع ژنتيكي گندم نان در كلكسيون گندم نان بانك ژن گياهي ملي ايران براي مقاومت به زنگ زرد بود.
چكيده لاتين :
To identify resistance sources to wheat yellow rust (Puccinia striiformis. f. sp. tritici) in bread wheat collection of the National Plant Gene Bank of Iran, 41 genotypes of bread wheat were evaluated against four races of yellow rust. The isolates collected from Gorgan, Karaj, Mashhad and Sari, propagated as single pustules and inoculated on differential sets to determine the races. Genotypes were evaluated in three replications in a green house at seedling stage, separately for each race. By investigating on the reaction of the differential sets to the isolates, four isolates of Gorgan, Karaj, Mashhad and Sari were designated as 6E6A+, 134E134A+, 134E142A+ and 6E4A+, respectively. All four races were virulent on Yr2, Yr6, Yr7, Yr9, Yr25, Yr24 and YrA. None of the races were virulent on Yr1, Yr3, Yr4, Yr5, Yr8, Yr10, YrSD, YrCV and YrSP. Twenty-nine genotypes (46.7%) were resistant to all four races. These genotypes were from different origin (East-Azarbayjan, Khorasan, Kordestan, Kermanshah, Lorestan, Markazi, Hamedan, Portugal, China). Comparison of reaction genotypes against the studied races in comparison with differential varieties indicated that some genotypes may have a different resistance gene than the differential varieties do or they may contain a combination of two or more resistance genes. In conclusion, the results of this research indicated the potential of genetic resources for resistance to yellow rust in bread wheat collection of the National Plant Gene Bank of Iran.
