پديد آورندگان :
قنبري، فريبرز دانشگاه بوعلي سينا همدان - گروه زراعت و اصلاح نباتات , موسوي، سعيد دانشگاه بوعلي سينا همدان - گروه زراعت و اصلاح نباتات , عبداللهي، محمدرضا دانشگاه بوعلي سينا همدان - گروه زراعت و اصلاح نباتات , كياني، علي‌رضا مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان گلستان - سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي گرگان , مساوات، افشين مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان گلستان - سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي گرگان
كليدواژه :
تجزيه ميانگين نسل ها , توارث پذيري , هتروزيس و اثر افزايشي , اثر غالبيت و اپيستازي
چكيده فارسي :
به منظورتعيين نحوه عمل ژن و برآورد پارامترهاي ژنتيكي براي عملكرد دانه ذرت و صفات مرتبط با آن در شرايط تنش رطوبتي، دو اينبرد لاين S0200237(P1) و ILYH0231 (P2)، به‌ترتيب حساس و مقاوم به تنش رطوبتي، در سال 1392 تلاقي داده شدند. درسال 1394، والدين P1، P2 و چهار نسل F1، F2، BC1 و BC2 در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در ايستگاه تحقيقات كشاورزي گرگان كشت شدند و عمل تجزيه ميانگين براي داده‌هاي به دست آمده آنها انجام شد. هتروزيس مثبت و معني‌دار براي صفت زيست توده بلال در بوته و عملكرد دانه در بوته مشاهده گرديد.آزمون مقياس مشترك و مقدار متوسط غالبيت ژني عدم كفايت مدل افزايشي – غالبيت را براي بيشتر صفات تأييد نمود كه حاكي ازاهميت اثر اپيستازي و فوق غالبيت در كنترل ژنتيكي اين صفات بود. نتايج نشان داد كه صفات تعداد رديف دانه در بلال، قطر بلال، قطر چوب بلال و عمق دانه تحت تأثير اثر افزايشي ژن‌ها قرار داشتند. وراثت‌پذيري عمومي و خصوصي صفات به‌ترتيب در دامنه 6/88-9/68 و 40/50-13 متغير بود. ميانگين تعداد ژن‌هاي كنترل‌كننده صفات از حدود 1 تا 7 ژن بود. بيشترين هتروزيس نسبي مثبت، مربوط به صفت زيست توده بلال و عملكرد دانه در بوته بود. به‌طور كلي، گزينش در نسل‌هاي اوليه براي صفات مرتبط با عملكرد دانه با وراثت‌پذيري خصوصي بالا؛ازجمله: تعداد رديف دانه در بلال منجر به بهبود عملكرد دانه در نسل‌هاي پيشرفته خواهد شد. علاوه بر اين، انتخاب در نسل‌هاي اوليه براي كاهش درصد چوب بلال، البته تا حدي كه منجر به كاهش معني‌دار وزن كلي بلال نشود، منجر به افزايش شاخص برداشت بلال و در نتيجه بهبود عملكرد دانه در شرايط تنش رطوبتي خواهد شد.
چكيده لاتين :
To determine the type of genes action and estimate genetic parameters under moisture stress condition, two inbred lines of S0200237 (P1) and ILYH0231 (P2), sensitive and resistant to moisture stress, respectively, were crossed in 2013. Six generations P1, P2, F1, F2, BC1 and BC2 were planted in a randomized complete block design in 2015 and generation mean analysis was performed. Significant and positive heterosis was observed for ear biomass/ plant and ear-grain yield/plant. The joint scale test and the average of gene dominance confirmed the inadequacy of the additive-dominance model for most traits, indicating the importance of epistatic and over-dominant effect in genetic control of the traits. The results showed that row number/ear, ear diameter, cob diameter and grain depth were controlled by additive effect. The broad and narrow sense heritability of the ranged varied from 68.9 to 88.6 and 13 to 50.40, respectively. The average of genes number controlling the traits varied from 1-7 genes for grain yield. The maximum positive heterosis was observed for ear biomass and grain yield per plant. Generally, selection in early generations for grain yield-related traits with high narrow sense heritability, including the number of rows per ear, will improve grain yield in advanced generations. In addition, selection in early generations to reduce cob percent, to some extent, does not result in a significant reduction in total ear weight, and will result in an increase in harvest index, thus improves grain yield under moisture stress conditions.
