آناليز چند متغيره پارامترهاي كاريوتيپ در كلون‌هاي حاصل از توده‌هاي يونجه (Medicago sativa L.) از تركيه

Multivariate Analysis of Karyotype Parameters in Clones of Alfalfa (Medicago sativa L.) Accessions from Turkey

سيزده پارامتر كاريوتيپي در كلونهاي حاصل از ده توده يونجه Medicago sativa L. از ژرم پلاسم مناطق درياچه‌اي استان‌هاي تركيه با استفاده از آناليز چند متغيره، مورد مطالعه قرار گرفتند. مريستم‌هاي نوك ريشه‌اي با استوايرون هماتوكسيلن رنگ‌آميزي شدند. همه كلونهاي توده‌ها تتراپلوئيد و داراي 32=x4=n2 كروموزوم و اندازه كروموزوم‌ها خيلي كوچك در محدوده 92/5-69/1 ميكرون بودند. هتروژني كلونهاي توده‌هاي يونجه در اين مناطق به سبب پديده‌هاي كروموزوم‌هاي B و هترومورف محرز شد و تفاوت‌هاي معني‌دار براي بيشتر صفات در بين توده‌ها مشاهده شد. بر اساس فرمول كاريوتيپي، كلونها داراي دو تيپ كروموزوم (متاسانتريك (m) و ساب متاسانتريك (sm)) بودند كه در هشت تتراد مختلف كلاس‌بندي شدند. تقارن و عدم تقارن كاريوتيپ كلونهاي توده‌ها با استفاده از شاخص‌هاي مختلف: استبينز، A1 و A2 زاركو، درصد شكل كلي كاريوتيپ (TF%)، ضريب تغييرات (CV%)، شاخص پراكندگي كاريوتيپ (DI) و اختلاف دامنه طول نسبي كروموزوم‌ها (DRL) ارزيابي شدند. ضرايب همبستگي صفات كاريوتيپ نشان داد كه بازوي بلند كروموزوم‌ها همبستگي بيشتر و مثبتي با طول كل كروموزوم‌ها داشت و بازوي كوتاه كمترين همبستگي را با نسبت بازوها نشان داد. در تجزيه به مؤلفه‌هاي اصلي حدود 37/82 درصد از واريانس و تنوع موجود در بين كلونهاي توده ها با تغييرات طول كروموزوم‌ها، محل و موقعيت سانترومر در كاريوتيپ و شاخص نامتقارني كاريوتيپ تبيين شد. آناليز كلاستر با روش Ward و فواصل با روش اقليدسي مربع تعيين و چهار گروه در دندروگرام مشخص شد.

Thirteen karyotypic parameters in clones from 10 accessions of alfalfa (Medicago sativa L.) from geographical sources in lake regions of Turkey were studied by using multivariate analysis. Root tips meristems stained with aceto-iron-hematoxylin. All clones of accessions were tetraploid (2n=4x=32) and the chromosomes were very small, ranging from 1.69 to 5.92 µm. The existences of heterogeneity in clones of alfalfa accessions of lake regions, Turkey were demonstrated due to B chromosomes and heteromorphic phenomena, and significant differences were observed among populations for most of the evaluated traits. On the basis of karyotypic formula, the clones had two types of chromosomes (m and sm), categorizing them in eight different classes. Assessment of karyotype symmetry and asymmetry were carried out, using various indices e.g. DRL, DI, TF%, CV%, Stebbins and Romero-Zarco categories. Correlation coefficient showed that the long arm had the highest correlation with total length of chromosomes, and the short arm had the lowest correlation with arm ratio. In principal components analysis, about 82.37% of the variance and variability among the clones of accessions were explained by variations in chromosomal length, the location of the centromere in the karyotype and karyotype asymmetry index. In cluster analysis based on the UPGMA method, the distances were determined by Euclidean square distance method: Dendrogram demonstrated four groups.