تعيين سطوح پلوئيدي ژنوتيپ‌هاي لايم منسوب به پرشين‌لايم (Citrus latifolia Tanaka) در ايران

Determination of Ploidy Level of Lime Genotypes Known as Persian Lime (Citrus latifolia Tanaka) in Iran

شيوع بيماري جاروك ليموترش در مناطق عمده پرورش لايم در ايران، توليدكنندگان را به سمت كاشت گونه لايم تريپلوييد مقاوم به اين بيماري يعني پرشين‌لايم ترغيب كرده است تا توليد لايم در جنوب ايران تداوم داشته باشد. در اين رابطه، تعداد قابل ملاحظه‌اي از ژنوتيپ‌هاي ناشناخته لايم توسط باغداران به‌عنوان پرشين‌لايم كشت مي‌شود كه هيچ اطلاعات ثبت شده‌اي از منشاء، مورفولوژي و زمينه ژنتيكي آن‌ها وجود ندارد. جهت مشخص‌كردن وضعيت رده‌بندي گياهي ژنوتيپ‌هاي لايم مشابه با پرشين‌لايم، 18 ژنوتيپ جمع‌آوري شده از استان‌هاي فارس، هرمزگان و مازندران، با استفاده از روش فلوسايتومتري و ويژگي‌هاي مورفولوژي در سال 1395 در مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان هرمزگان، بندرعباس، مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج فلوسايتومتري نشان داد كه 14 ژنوتيپ از 18 ژنوتيپ لايم مورد بررسي، تريپلوييد و بقيه ديپلوييد بودند. ميزان شاخص DNA براي چهار ژنوتيپ ديپلوئيد از 0.896-1.000 و در ژنوتيپ‌هاي تريپلوييد از 1.313-1.563 متغير بود. ژنوتيپ‌هاي تريپلوييد ابعاد برگ بزرگ‌تر و تراكم روزنه و كيسه‌هاي ترشحي كمتري نسبت به ژنوتيپ‌هاي ديپلوييد داشتند. نتايج نشان داد كه ژنوتيپ‌هاي خاركُل، ليموي‌خياري و ليموي‌موسوم به مصري (كه به اشتباه به‌جاي پرشين‌لايم در برخي مناطق جنوبي ايران كشت مي‌شود) ديپلوئيد مي‌باشند و ممكن است به بيماري جاروك ليموترش حساس باشند.

Outbreak of witches broom disease of lime (WBDL) in major lime growing regions of Iran has necessitated research for tolerant lime species, Persian lime (Citrus latifolia Tanaka), to sustain lime production in southern part of Iran. In this context, a considerable number of unknoun lime genotypes have been cultivated by farmers and are known as Persian lime with no documented evidence of their origin, morphological characteristics and genetic background. To determine systematic relationship of lime genotypes known as Persian lime, we studied 18 lime genotypes collected from Fars, Hormozgan and Mazandaran provinces in Iran using flow cytometry technique and morphological characteristics in 2016 in Hormozegan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Bandar Abbas, Iran. The results of flow cytometry revealed that 14 out of 18 lime genotypes were triploid and the remaing were diploid. DNA indexes for four diploid genotypes ranged from 0.896-1.000 and for triploid genotype varied from 1.313-1.563. Triploid genotypes had greater leaf dimensions and lower stomata and secretory sacs density. Results of this study showed that Kharkol, Cucumber-shaped and Egyption lime (which are known as Persian lime in south of Iran) genotypes, are diploid and can be susceptibile to witches broom disease of lime (WBDL) phytoplasma.