شناسايي و اولويت ‌بندي ريسك‌هاي سيستم تامين و توزيع آب: با رويكرد تركيبي فرايند تحليل سلسله مراتبي و توديم توسعه‌يافته (موردي:شهرستان قزوين)

Identification and prioritization the risks of water supply and distribution system with a hybrid approach of AHP and extended TODIM (Case study: Qazvin

زمينه و هدف: با گرم شدن سراسري كره زمين بر اثر عواملي چون تغييرات اقليمي و افزايش مصرف سوخت هاي فسيلي و در پي آن كاهش منابع آبي در دسترس، مسئله تامين آب سالم و ايمن بيش از پيش مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. يكي از پر چالش ترين موضوع ها در اين زمينه براي كشورها، موضوع مربوط به سلامت و بهداشت عمومي است. تامين كنندگان آب بايد از تمام ريسك هايي كه در اين زمينه وجود دارد، آگاهي داشته باشند و بر اساس اولويت بندي درصدد بر طرف كردن آن باشند. در اين پژوهش به بررسي و اولويت بندي ريسك ها در سيستم تامين و توزيع آب پرداخته شده است.روش: در اين پژوهش، ابتدا با استفاده از ادبيات تحقيق و نظر كارشناسان خبره، ريسك هاي تاثيرگذار و معيارهاي اندازه گيري اين ريسك ها تعيين شده است. سپس به وسيله روش فرايند تحليل سلسله مراتبي اهميت معيارها محاسبه شده است. در انتها با روش توديم (مخفف تصميم گيري چند معياره و تعاملي در زبان پرتغالي) توسعه يافته ريسك ها با توجه به اوزان و اهميتشان رتبه بندي شده اند.يافته ها: نتايج پژوهش نشان داد معيارهاي تلفات بالقوه اقتصادي و آمادگي ظرفيت برگشت پذيري، داراي تاثير بيشتري براي ارزيابي ريسك ها است؛ در حالي كه آمادگي اثربخش بحران و احتمال رخداد مخاطره، داراي تاثير كمتري نسبت به ساير معيارها براي تحليل ريسك ها است. در نهايت بر اساس اهميت معيارها، ريسك هاي تخليه مواد صنعتي به آب و نفوذ آب زيرزميني به داخل شبكه از اهميت بالاتري برخوردار بوده، همچنين ريسك هاي رخداد تغيير شديد اقليمي و نوسانات مصرفي از اهميت كمتري برخوردار هستند.نتايج: بر اساس يافته ها، عواملي همچون تلفات بالقوه اقتصادي و آمادگي ظرفيت برگشت پذير و ريسك هايي همچون ريسك هاي نفوذ آب زيرزميني به داخل شبكه و پديده فرونشست خاك داراي اهميت بالايي در مديريت ريسك است. با توجه به اينكه ريسك هاي موجود در سيستم تامين و توزيع آب، نقش پر رنگي در تصميم هاي مديران ايفا مي كند، يافته هاي پژوهش مورد مطالعه مي تواند كمك شاياني به اتخاذ راهكارهاي صحيح براي مقابله با اين ريسك ها بكند.

Background and objective: Healthy water supply is an interesting issue to researches since global warming of the earth due to factors such as climate changes and increasing fossil fuel consumption consequently reduce available water resources. One of the most challenging issues in this field is health and public health in countries. Water suppliers should aware of all risks evolved in this regard and tries to resolve them by prioritizing. This study considers risk priority in the water supply and distribution system. Method: This study used experts’ research and views, effective risks and their measurements. Then, by means of the hierarchical analysis process, the significance of the standards has been calculated. Finally, the risks are categorized based on their importance by using TEDIM method (abbr. of multi-criteria and interactive decision making in Portuguese). Findings: The study results showed that the potential economic loses and refundable capabilities have the most impact on risks assessing; while being ready in crisis and probability of a risk occurrence have less impact than other standards to risks analysis. Finally, according to criteria importance, the risks of industrial material discharges to water and underground water infiltration to networ have the most importance, while severe climate changes and consumption fluctuation risks have less importance. Results: Findings showed that factors such as potential economic losses and refundable capabilities, as well as underground water infiltration into network and soil subsidence have the most importance in risk management. Since the risks in water supply and distribution systems play a significant role in managers’ decisions, findings of the study may help to take best decisions to confront the risks.