تفاوت نسلي ميان مادران و دختران: بررسي عوامل مؤثر بر تفاوت نگرش آنها به ارزش‌هاي مربوط به خانواده

Generation Gap Between Mothers and Daughters: Examining the Factors Affecting the Difference of Their Attitudes Towards Family Values

مسئله اصلي در اين مقاله شناخت عوامل مؤثر بر تفاوت نگرش دختران و مادران‌شان به ارزش‌هاي مربوط به خانواده است. جهت پشتوانه تئوريك تحقيق از نظريات تاريخي نسلي مارگارت ميد و كارل مانهايم استفاده شده است. بر اين اساس چهار متغير مستقل شامل تفاوت سني مادر و دختر، تفاوت سطح تحصيلات آنها، تفاوت در ميزان استفاده از رسانه‌هاي جهاني (اينترنت و ماهواره) و تفاوت در ميزان دينداري‌شان در نظر گرفته شده‌اند. جامعه آماري در اين تحقيق دختران دانشجوي دانشكده‌هاي گوناگون دانشگاه علامه طباطبائي و مادران‌شان بودند. حجم نمونه 260 دختر محاسبه شده و نمونه‌گيري به روش سهميه‌اي از دانشكده‌هاي گوناگون صورت گرفته بود. جهت اجراي تحقيق از روش پيمايش استفاده شده و ابزار گردآوري اطلاعات پرسشنامه بوده است و براي تحليل داده‌ها در SPSS از كندال tau-b و tau-c استفاده شده است. اعتبار ابزار اندازه‌گيري صوري است و پايايي آن از طريق آزمون-آزمون مجدد ارزيابي شده است. از ميان چهار متغير مستقلي كه اثرشان بر روي متغير وابسته تفاوت نگرش مادران و دختران به ارزش‌هاي مربوط به خانواده بررسي شد، تنها تفاوت در ميزان دينداري مادر و دختر رابطه معناداري را نشان داده است. به اين ترتيب كه هر چه تفاوت در ميزان دينداري مادر و دختر بيشتر باشد، تفاوت نگرش آنها به ارزش‌هاي مربوط به خانواده نيز افزايش مي‌يابد. با بررسي اثر متغير كنترل (پايگاه اقتصادي اجتماعي) بر روي رابطه تفاوت در ميزان دينداري و تفاوت نگرش به ارزش‌هاي مربوط به خانواده، اين رابطه در پايگاه اقتصادي-اجتماعي متوسط و بالا، همچنان معنادار باقي مي‌ماند.

The present paper aims to study the factors affecting the difference of attitudes between mothers and daughters towards family values. Margaret Mead and Carl Manheim’s historical theories of generation gap are used in the review of literature. Four independent variables, including age difference, difference in education level, difference in using the international media (i.e. Internet and Media), and difference in religiosity were considered. Using proportional sampling, 260 female students of Allameh Tabataba’i University and their mothers were selected.The data were collected using survey questionnaires. Kendall’s tau-c and tau-bcoeficients were used for analyzing the data in SPSS program. The face validity and reliability of the measurement tool were achieved through test-retest. Among the four independent variables, it was the level of religiosity that had a significant relationship with the difference betweenthe attitudesof mothers and daughters towards family values;the more the differences in their level of religiosity are, the higher their differences in family values will be. Examining the effect of control variable (economic-socialstatus) on the relationship between the level of religiosity and the attitudinal differences in family values showed that this relationship remains significant in high and middle socio- economic statuses.