بررسي بازنمايي جنسيت‌گرايي در ساخت‌واژه زبان فارسي: رويكردي پيكره‌بنياد

The Study of Sexism Representation in Persian Word Formation: A Corpus-based Approach

جنسيت گرايي زباني از گفتمان هاي مطرح در زبانشناسي است. در زبان جنسيت گرا، با استفاده از انتخاب هاي زباني، سوگيري و گرايش به يك جنسيت ديده مي شود. اين مهم در آثار غيرايراني با ابزارهاي پيكرهاي به طور گسترده مطالعه شده است اما در زبان فارسي كاري پيكره بنياد در اين زمينه انجام نگرفته است. در اثر حاضر جنسيت گرايي زباني در ساخت واژۀ زبان فارسي براساس نظريۀ بيكر (2006، 2010 و 2017) به صورت پيكره بنياد در نسخۀ دو پيكرۀ همشهري بررسي شده است. بدين منظور واژگان حاوي تكواژ مرد و زن به عنوان نمايندگان جنسيت مذكر و مؤنث با ابزارهاي پيكرهاي فراواني و واژه نمايي در نرم افزار اَنت كانك بررسي شده اند. داده ها پس از ويرايش، ارزش گذاري معنايي شده و با آزمونهاي آماري مورد مطالعه قرار گرفتهاند. درنهايت اطلاعات حاصل از پيكره شواهدي از وجود جنسيت گرايي در بخش ساخت واژۀ زبان فارسي نوشتاري معاصر را نشان ميدهد؛ به نظر مي رسد در زبان فارسي تمايل به ساخت واژه از تكواژ مرد نسبت به تكواژ زن بيشتر است و در هنگام ساخت واژگان، خصيصه هاي مثبت با تكواژ مرد و خصيصه هاي منفي با تكواژ زن بازنمايي مي شود. اين اثر با مشخص نمودن تظاهر هر جنسيت در زبان فارسي به نوبۀخود مي تواند گوشه اي از ديدگاه جامعۀ ايراني را به هر جنسيت نمايان سازد و از اين آسيب اجتماعي جلوگيري نمايد.

Sexism in language is a well-known discourse in linguistics. In sexist language, the choice of particular linguistic variations leads to gender bias in favor of one gender and against the other. Sexism has been widely researched through the corpus-based methods in international studies but it has not been investigated by analytical corpus processes in Iranian contexts. This study discusses sexism in Persian language word formation in Hamshahri Corpus version 2 based on Baker’s (2006, 2010, 2017) corpus-based approach. To this end, the words formed by the morphemes man and woman were selected as the representative words in each gender category and the frequency and concordance were explored using Antconc. The data were then examined by first assigning semantic values to the corpus and then running statistical tests. The results showed the existence of sexism in the word formation of the Contemporary Written Persian Language; it seems that the morpheme man is used more frequently than woman in forming words in Persian Language. Moreover, the findings showed that positive characters are represented by the morpheme man and negative characters are represented by the morpheme woman. This study can reveal parts of Iranian’s viewpoints of sexism in order to stop such a social problem.