كليدواژه :
شاخص خشكسالي SPI , هواشناسي , خشكسالي , تغيير اقليم
چكيده فارسي :
در اين مطالعه روند تغييرات زماني و مكاني متغيرهاي كيفي آب رودخانه كارون شامل سري هاي ماهانه كل جامدات محلول، هدايت الكتريكي، سولفات، كلريد، كلسيم و سديم در دوره مشترك آماري 93- 1372 مورد ارزيابي قرار گرفت. اين ارزيابي مبتني بر آمار كيفي ايستگاه سوسن در بالادست سدگتوند و ايستگاههاي گتوند، ملاثاني و اهواز در پاياب سد است. نتايج نشان داد كه در ايستگاه سوسن در كليه پارامترهاي كيفي، تلفيقي از روند صعودي و نزولي مشاهده مي شود. عمدتا روند نزولي منطبق بر ماههاي پرآب و روند صعودي منطبق بر ماههاي كم آب بوده است. ايستگاه هاي گتوند، ملاثاني و اهواز بعد از ايستگاه سوسن و در پايين دست سد گتوند واقع شده است. نتايج حاصل از آزمون من- كندال اصلاح شده نشان دهنده كاهش چشمگير كيفيت آب رودخانه كارون بعد از سد گتوند مي باشد. به طوري كه روندي صعودي براي پارامترهاي كيفي مورد بررسي در همه ماهها براي ايستگاههاي مزبور مشاهده گرديد. به استناد نتايج حاصل از تخمين گر شيب سن، شديدترين روند صعودي سري هدايت الكتريكي به مقدار 83/108 ميكروموس بر سانتي متر در هر سال، سري كل جامدات محلول به مقدار 07/76 ميلي گرم در ليتر در هر سال و براي يون هاي سولفات، كلريد، كلسيم و سديم به ترتيب 52/0، 65/0، 41/0 و 75/0 ميليگرم در ليتر در هر سال بوده است. به طور كلي مي توان گفت كه در بالادست سد گتوند تغييرات چنداني در كيفيت آب در طي دوره آماري مورد بررسي رخ نداده است اما بعد از سد، تغييرات بسيار شديد در پارامترهاي كيفي آب رودخانه به وقوع پيوسته است. بيشترين ميزان تغييرات نيز براساس نتايج آزمون پتيت در سال هاي 1385و 1386 رخ داده است. با توجه به اينكه در طي سال هاي مزبور ساخت بدنه سد تقريبا كامل شده و آبگيري محدودي نيز در آن انجام مي شده است، ميتوان نتيجه گرفت كه ساخت سد گتوند و تونل هاي انحراف و همچنين ريزش هاي كناره اي، پارامترهاي كيفي رودخانه كارون را تحت تاثير قرار داده است. اين امر نيز با توجه به مقايسه كيفيت آب رودخانه كارون در دوره‌هاي قبل و بعد از احداث سد گتوند در ايستگاههاي هيدرومتري مبنا، به خوبي منعكس شده است.
چكيده لاتين :
In this study, the spatial and temporal variability of water quality including monthly series of TDS, EC, So4, Cl, Ca and Na in common statistical period 1993-2014 was evaluated for the Karun River. This assessment is based on qualitative data stations including Susan in the upstream of Gotvand reservoir, Gotvand, Mollasani and Ahvaz in the downstream. To determine the parameters trend process, Mann-Kendall and Sen slope estimator tests were used. Also, Petit test was used to determine the breaking point. The results showed that in all quality parameters of the Susan station, a combination of increasing and decreasing trend is observed. Mainly downward trend is corresponding to the wet months and the upward trend is corresponding to the low water months. Susan, Mollasani and Ahvaz stations are located in downstream of Gotvand dam. The results of modified Mann-Kendall showed clear decrease in water quality after Gotvand dam. The upward trend for the quality parameters were observed in all months of the all stations. According to the results of Sen’s slope estimator, the most trend for the EC series was 108.83 micromhos per centimeter per year, for TDS is 76.07 ppm per year, and for Sulfate, Chlorine ,Calcium and Sodium, are respectively 0.52, 0.65, 0.41 and 0.75 ppm per year. In general it can be found that there are no significant changes in water quality for upstream Gotvand during the study period, however, after the dam, severe changes in water quality parameters have occurred. Based on Petit test, most of changes happened in 2006 and 2007 caused by dam constructing, diversion tunnels and coastal loss in these years. That changes the Karun river water quality in downstream of Gotvand dam. Indeed, water quality Variation before and after the dam construction was showed by hydrometric stations.
