مقدمه اي بر هستي شناسي رهيافت هاي ارزيابي آسيب پذيري نسبت به خشكسالي

An Introduction to the Ontology of Vulnerability Assessment Approaches to Drought

ارزيابي آسيب پذيري پهنه هاي مختلف زمين نسبت به خشكسالي، بخشي نوين از ادبيات در حوزه برنامه ريزي فضايي و برنامه ريزي محيطي را تشكيل داده و پژوهشگران مختلف، با توجه به حوزه موضوعي پژوهش خود، رهيافت هاي متفاوتي در اين خصوص ارائه نموده اند. با توجه به اين كه ايران نيز يكي از كشورهاي در معرض خشكسالي هاي گسترده است، لزوم دسته بندي و شناخت چارچوب هاي نظري موثر بر شكل گيري رهيافت هاي مختلف ارزيابي آسيب پذيري براي پژوهشگران اين حوزه بيش از پيش ضرورت يافته است.روش: اين مقاله مي كوشد تا با بهره گيري از روش مطالعه تطبيقي و بررسي ارتباط بين شناخت شناسي و هستي شناسي مبحث »آسيب پذيري نسبت به خشكسالي «، رهيافت هاي ارزيابي آسيب پذيري نسبت به خشكسالي را دسته بندي نموده و چارچوبي نظري در خصوص هستي شناسي رهيافت هاي ارزيابي آسيب پذيري نسبت به خشكسالي ارائه كند.يافته ها: رهيافت هاي ارزيابي آسيب پذيري نسبت به خشكسالي را مي توان از منظر هستي شناسي به سه دسته بندي سه گانه و يك دسته بندي دوگانه تقسيم كرد و از منظر شناخت شناسي، اين رهيافت ها متاثر از مفاهيمي چهارگانه شامل اثر، سازگاري، ريسك و مدل هستند.نتيجه گيري: رهيافت هاي ارزيابي آسيب پذيري نسبت به خشكسالي از منظر شناخت شناسي تحت تاثير چهار مفهوم شامل اثر، سازگاري، ريسك و مدل هستند و از منظر هستي شناسي آنها را مي توان به دو دسته كلي تقسيم كرد. هر يك از اين دسته بندي ها خود شامل دسته بندي هاي خردتري هستند كه تحت تاثير چگونگي تعريف مسئله آسيب پذيري قرار دارند. مهمترين دستاورد اين مقاله تشريح و به تصوير كشيدن ارتباط بين هر يك از اين دسته بندي ها و ريشه هاي شناخت شناسانه حاكم بر آنهاست كه موجب مي شود پژوهشگران قبل از انجام ارزيابي آسيب پذيري نسبت به خشكسالي، با داشتن دانش كافي نسبت به ريشه هاي معرفت شناسانه، رهيافت ارزيابي صحيحي را انتخاب كنند.

Background and objective: The assessment of vulnerability to drought in different areas is a new scope in literature in spatial planning and environmental planning, and various researchers, according to their research subjects, have presented different approaches in this subject. Considering that Iran is also one of the countries exposed to extensive droughts, the necessity of categorizing and recognizing the theoretical frameworks affecting the formation of various vulnerability assessment approaches for researchers in this field has become more urgent. Method: This paper tries to classify the approaches to drought vulnerability assessment by using the comparative study method and considering the relationship between the epistemology and ontology of the “drought vulnerability”, and to provide a theoretical framework for the ontology of approaches to assess the vulnerability to drought. Findings: Vulnerability assessment approaches to drought can be divided into three categories and a dual classification from the ontology point of view; from the perspective of epistemology, these approaches are influenced by four concepts including effects, adaptability, risk and model. Results: The drought Vulnerability Assessment Approaches from the perspective of epistemology are influenced by four concepts including effects, adaptability, risk and model, and from the perspective of ontology, they can be divided into two general categories. Each of these categories itself contains smaller categories that are affected by how vulnerabilities are defined. The most important achievement of this paper is to illustrate the relationship between each of these categories and the epistemological roots that govern them, which makes researchers, prior to assessing vulnerability to drought, having sufficient knowledge of the epistemic roots of approach to best evaluation