بررسي اثر مديريت تقاضاي آبياري بر تعادل منابع آب و رفاه اقتصادي كشاورزان(مطالعه موردي: حوضه آبريز نيشابور)

تغييرات اقليمي، افزايش جمعيت و بهره برداري غير بهينه از منابع آب، لزوم توجه به حفاظت و پايداري اين نهاده ضروري در توليد محصولات كشاورزي را دوچندان مي نمايد. لذا، بهره گيري از مديريت تقاضاي آب، به عنوان راهكاري جهت استفاده اصولي تر از منابع آب مي تواند كارگشا باشد. در مطالعه حاضر، جهت بررسي سياست مديريت تقاضا بر تعادل منابع آب زيرزميني حوضه آبريز نيشابور، از الگوي اقتصادي و روش پويايي سيستم (SD) استفاده شد. سياست هاي مورد بررسي شامل كاهش آب تخصيصي به بخش كشاورزي و افزايش راندمان آبياري مي باشند. بر اساس نتايج سياست كاهش سهم آب آبياري اثر مثبتي بر سطح آب زيرزميني دارد بدون اينكه تأثير زيادي بر كاهش ميزان كشت محصولات زراعي و درنتيجه آن كاهش سود زراعي كشاورزان منطقه داشته باشد. همچنين، افزايش راندمان آبياري نسبت به سياست كاهش آب تخصيصي كشاورزي، وضعيت بهتري در سطح آب زيرزميني و ميزان سود محصولات زراعي كشاورزان نشان داد. به طوري كه حداكثر ميزان تغيير در سود ناخالص كشاورزي منطقه 10درصد كاهش و حداقل بهبود در تراز آب زيرزميني حوضه 47/0 متر تعيين شد. جهت بررسي وضعيت آينده منابع آب حوضه آبريز نيشابور، سياست كاهش سهم آب در شبيه سازي منابع آب زيرزميني حوضه مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه تا 20 درصد كاهش آب كشاورزي، وضعيت سطح آب زيرزميني تا سال 1403، حدود 7/4 متر بالاتر خواهد آمد و به تعادل نزديك تر خواهد شد. تجزيه و تحليل نتايج بيان كننده اين مطلب مي باشد كه اجراي سياست افزايش راندمان آبياري به همراه كاهش سهم آب كشاورزي تأثير مناسب تري بر تعادل حوضه خواهد داشت.