تخمين و مقايسه ميزان آب آبي و سبز با استفاده از مدل هاي SWAT وSWAT-MODFLOW در حوضه آبريز نيشابور

پيشرفت هاي اقتصادي و اجتماعي يك منطقه متأثر از مقدار كل منابع آب آن حوضه مي باشد بطوريكه دانستن مقدار دقيق منابع آب به خصوص در مناطق خشك و نيمه خشك حياتي است. تخمين سنتي منابع آب، تنها بر مقدار كمي آب آبي تمركز داشته و اهميت آب سبز مورد توجه قرار نگرفته است. بنابراين در اين مطالعه، منابع آب آبي و آب سبز در حوضه آبريز نيشابور توسط دو مدل SWAT و SWAT-MODFLOW مورد ارزيابي قرار گرفتند. همچنين از الگوريتم SUFI-2، در بسته نرم افزاري SWAT-CUP براي واسنجي و اعتبارسنجي مدل هيدرولوژيك نيشابور بر اساس دبي ماهانه رودخانه استفاده گرديد. شاخص هايp-factor، r-factor، R2و نش-ساتكليف (NS) به منظور ارزيابي توانايي مدل SWAT در شبيه سازي رواناب به كار برده شد. آمار رواناب چهار ايستگاه هيدرومتري در سال هاي 2001-2011 براي واسنجي و اعتبارسنجي اين حوضه به كار برده شد. نتايج نشان دادكه در مرحله واسنجي رواناب ماهانه، ضرايب p-factor، r-factor، R2 و NS در خروجي حوضه به ترتيب حدود 37/0، 55/0، 86/0 و 85/0 و در مرحله اعتبارسنجي به ترتيب حدود 29/0، 83/0، 7/0 و 65/0 بوده است. بررسي نتايج دو مدل نشان مي دهد كه مؤلفه هاي منابع آب به جز آب آبي، كه مدل SWAT-MODFLOW مقدار بيشتري را تخمين زده، در ساير موارد تقريباً مشابه بدست آمده است. لذا با بررسي تغييرات مكاني آب آبي دو مدل مشاهده گرديد كه بيشترين تفاوت در محدوده آبخوان نيشابور مي باشد كه مي تواند به دليل قابليت بهتر مدل تلفيقي در شبيه سازي فرايندهاي مختلف از جمله تغذيه آب هاي زيرزميني و نفوذ منطقه غيراشباع باشد. همچنين روند تغييرات مكاني آب سبز نشان مي دهد كه ميزان آب سبز به سمت دشت نيشابور افزايش مي يابد. تغييرات ماهانه آب آبي و سبز حاصل از شبيه سازي دو مدل گوياي اين مطلب است كه روند تغييرات بارندگي، آب آبي و سبز تقريباً مشابه بوده است و در فصل زمستان با كاهش دما، اختلاف بين آب آبي و آب سبز بيشتر مي شود. همچنين شيب تغييرات آب آبي و سبز در مدل تلفيقي ملايم تر مي باشد.