بررسي ظرفيت هاي سرمايه اجتماعي در چارچوب برنامه ريزي محلّه مبنا نمونه مورد مطالعه محلّه فيروزسالار گوگان

Studying Capacities of Social Capital in the Framework of District based Planning

بررسي نظريه­ ها و رويكردهاي مختلف مرتبط با توسعه محلّه­ اي در طول صد سال اخير به نحو كاملي حكايت از تفوق فرهنگ اجتماعي محلّه بر ديگر جنبه­ه اي آن دارد، بطوري كه بررسي مشخصه ­ها و مفهوم برنامه ­ريزي محلّه- مبنا نشان مي­دهد كه رويكرد مذكور به جاي مداخله كالبدي صرف چند متخصص با فرضيه­ هاي ساده‌انديشانه، بر پايه برنامه ­ريزي فرايندگرا، تعامل محور و گام به گام با ظرفيت­ سازي، سرمايه اجتماعي و مشاركت مردمي در جستجوي تعامل اجتماعي، تسهيل‌گري و توانمندسازي است. بر اين اساس، در اين پژوهش پس از بررسي مفاهيم نظري پيرامون موضوع تحقيق، به بررسي ظرفيت­هاي سرمايه اجتماعي در محلّه فيروزسالار شهر گوگان در استان آذربايجان­ شرقي در چارچوب رويكرد دارايي-مبنا پرداخته شده است. در اين مقاله تمايل به مشاركت كه پيش نياز ضروري برنامه­ ريزي محله- مبنا است، به عنوان متغير وابسته و ساير ظرفيت‌هاي سرمايه اجتماعي بعنوان متغيرهاي مستقل با روش پيمايش مورد سنجش قرار گرفته است. جامعه آماري پژوهش را كليه ساكنان محله فيروزسالار شهرگوگان تشكيل مي‌دهند، كه نمونه آماري بر اساس فرمول ري و پاركر 94 نفر تعيين شد. يافته ­ها نشان مي­دهد كه بين شاخص‌هاي سرمايه اجتماعي، همبستگي بالا و مثبتي با تمايل به مشاركت وجود دارد و بين ارزيابي از مشكلات محلّه و تمايل به مشاركت رابطه معني دار و معكوسي وجود دارد. مهمترين عامل در تمايل به مشاركت، بعد از امنيت با تأثير علّي 0/819، انسجام اجتماعي با تأثير علّي 0/669 مي‌باشد و كمترين عامل تأثيرگذار نيز، هنجارهاي اجتماعي با تاثير علّي 0/0239 مي‌باشد. اعتماد اجتماعي با تأثير علّي 0/665، سومين عامل و مشكلات محلّه چهارمين متغيّر اثرگذار بر تمايل به مشاركت مي‌باشند، كه با ضريب تاثير 0/191- بر تمايل به مشاركت در جهت معكوس عمل مي­كند، يعني با كاهش مشكلات تمايل به مشاركت افزايش مي­ يابد. ميانگين بي­ قدرتي (3/09)، متوسط به بالا بوده و پنجمين متغير اثرگذار بر مشاركت با تأثير علّي 0/0551، بعد از مشكلات محلّه است. بين احساس بي­ قدرتي و تمايل به مشاركت رابطه مثبت وجود دارد و افرادي كه احساس بي­قدرتي بيشتري مي ­نمايند، تمايل به مشاركت نزد‌ آنان بيش از سايرين است. در بين متغيّرهاي مستقل نيز بيشترين تأثير علّي با مقدار 0/573– ميان انسجام اجتماعي و اعتماد اجتماعي وجود دارد. بطوركلي سنجش انسجام اجتماعي در روابط با همسايه ­ها و اعتماد با تمام ابعادش (بين شخصي، نهادي و تعميم يافته) نشان مي‌دهد كه در محلّه فيروزسالار، انسجام دروني، سبب كاهش اعتماد تعميم يافته شده است.

Studying various theories and perspectives towards district development in recent century entirely indicates the priority of social culture of district to the other of its aspects. Considering features and concept of district based planning shows that this perspective instead of expert interfering with simple hypotheses is based on process and communicative programming and step by step it is with making capacity, social capital and people participation in an attempt for social communication, accelerating and enabling. In this research after studying related theoretical concepts, we consider the capacities of social capital in Firozsalar district of Gokan city in the East Azerbaijan province in the framework of possession base perspective. Our dependent variable is willingness for participation which is a prerequisite for district base planning. The other capacities of social capital are independent variables. The survey was conducted among sample of 94 residents of Gokan. Results show indicators of social capital have high correlation with willingness for participation. Also there is a negative significant correlation between evaluation of district's problems and dependent variable. Security (with coefficient of 0.81), social coalition (with coefficient of 0.665), social trust (with coefficient of 0.669) and evaluation of district's problems ordinal (with coefficient-0.19), show casual effects on willingness for participation. As a whole evaluation of social coalition in relation with neighborhoods and trust in all aspects (such as interpersonal, institutional and generalized) indicates that internal coalition has led to decrease generalized trust in Firozsalar.