پديد آورندگان :
درگاهي، محمدرضا دانشگاه فردوسي مشهد , جهان، محسن دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده كشاورزي , ناصري پور يزدي، محمدتقي دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده كشاورزي , قرباني، رضا دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده كشاورزي
چكيده فارسي :
به منظور مقايسه بيلان انرژي و آناليز اقتصادي توليد كلزا در مزارع آبي و ديم پژوهشي طي سال‌هاي 92-1390 در استان گلستان انجام شد. جهت دسترسي به اطلاعات مربوط به نهاده‌هاي ورودي و عملكرد كلزا، پرسش‌نامه‌هايي طراحي شد و توسط 300 كشاورز در 9 شهر استان به صورت چهره به چهره تكميل شد. نتايج نشان داد كه مقدار كل انرژي ورودي در مزارع آبي بيشتر از ديم بود. در هر دو نظام كشت، سوخت گازوئيل و كود نيتروژن به ترتيب بيشترين مقدار انرژي مصرفي را به خود اختصاص دادند. ميانگين سهم انرژي‌هاي تجديدپذير و تجديدناپذير از كل انرژي‌هاي ورودي در هر دو نظام كشت به ترتيب 10 و 90 درصد بود كه نشان مي‌دهد در هر دو نظام اثر انرژي‌هاي تجديدناپذير در افزايش عملكرد بيشتر از انرژ‌هاي تجديدپذير بود. كارايي مصرف انرژي، بهره‌وري انرژي، انرژي مخصوص و انرژي خالص در مزارع آبي به ترتيب 2/8 ، 0/1 كيلوگرم در مگاژول، 8/8 مگاژول در كيلوگرم و 37436/9 مگاژول در هكتار و در مزارع ديم به ترتيب 3/3، 0/1 كيلوگرم در مگاژول، 7/5 مگاژول در كيلوگرم و 30799/0 مگاژول در هكتار محاسبه شد. كل هزينه توليد و نسبت فايده به هزينه توليد در مزارع آبي به ترتيب معادل 11081550 ريال در هكتار و 2/09 و در مزارع ديم معادل 8312515 ريال در هكتار و 2/12 بدست آمد. به طور كلي، نتايج نشان داد كه توليد كنوني كلزا در استان گلستان به لحاظ مصرف انرژي ناپايدار است، زيرا اتكاء زياد به منابع انرژي تجديدناپذير، آلودگي‌هاي زيست محيطي و ناپايداري را بدنبال دارد، اگرچه از نظر اقتصادي داراي سود قابل قبولي است.
چكيده لاتين :
The purpose of the present study was to compare canola production in irrigated and rain-fed systems in terms of energy balance and economic analysis. Data were collected from 300 canola farms in 9 city of Golestan province. For this purpose, farms were selected based on random sampling methods and questionnaires were conducted in a face-to-face interviewing from 2011 up to 2013. The results showed that the total energy input consumed in irrigated system was greater than that of rain-fed system. In two canola production systems, the most important energy inputs were diesel fuel and fertilizers. The average share of renewable and non-renewable energy of the total energy input in both systems was the 10% and 90%, respectively. This indicated, the effect of non-renewable energy in increase of final yield was greater than that of renewable energy. The outputinput energy ratio, energy productivity, specific energy and net energy of irrigated system were calculated 2.8, 0.1 kg MJ-1, 8.8 MJ kg-1 and 37436.9 MJ ha-1, respectively and in rain-fed system were calculated 3.3, 0.1 kg MJ-1, 7.5 MJ kg-1 and 30799.0 MJ ha-1, respectively. The total costs of canola production were 11081550 Rials ha-1 in irrigated and 8312515 Rials ha-1 in rain-fed systems. The benefit–cost ratios of 2.09 in irrigated and 2.12 in rain-fed canola production systems were achieved. Based on the results of the present study, the current production of canola in Golestan province in terms of energy consumption is unstable, because of the too much reliance on non-renewable energy resources, lead to environmental pollution and system instability, however, it was economically acceptable.
