مقايسه مقادير درجه روز رشد (GDD ) گندم با استفاده از داده هاي ساعتي و روزانه دما در دو نمونه اقليمي ايران

Comparison of winter wheat GDD values calculated using daily and hourly temperature data in two climatic regions of Iran

دما متغير هواشناسي مهمي در بررسي فرايندهاي رشد ونمو گياهي بوده و از اين رو بررسي آن در مقياس هاي زماني كوتاه سبب برآورد دقيق تري از نياز حرارتي مي گردد. در اين پژوهش نياز حرارتي گندم آبي پاييزه در دو نمونه اقليمي ايران (پارس آباد مغان و داراب فارس) با استفاده از داده هاي سه ساعتي دما در تركيب با مدل هاي برآورد ساعتي و داده هاي روزانه به طور همزمان برآورد شد. معادله درجه- روز پايه به دو روش دماي حداكثر-حداقل و ميانگين محاسبه گرديد. نتايج حاصله نشان داد كه اقليم، روش محاسبه درجه- روز رشد پايه و آستانه هاي دمايي تأثير مهمي در محاسبه درجه روز رشد (GDD) دارند. در مناطق با دماي حداكثر بالاتر از آستانه هاي تعريف شده، استفاده از روش حداقل-حداكثر نسبت به روش ميانگين برتري داشت. نتايج نشان داد كه 2 مدل مبتني بر داده هاي روزانه اختلاف معني داري با يكديگر نداشتند، اما اختلاف معني داري بين مدل هاي ساعتي و روزانه مشاهده شد (متوسط دوره رشد به ازاي هر روز براي مدل ساعتي، روش حداقل-حداكثر و ميانگين به ترتيب برابر با 12/012، 12/498، 12/679 درجه-روز). آستانه هاي دمايي نيز در رابطه با دماي حداكثر و حداقل تعريف شدند، به اين معني كه در اقليم گرم، مقادير بالاتري از دماي حداكثر به دماي آستانه مفروض در نظر گرفته شد، ولي در اقليم سرد دماهاي حداكثر موجود نسبت به آستانه تعريف شده اختلاف كمتري داشتند. لذا ثبت داده هاي ساعتي دما يا استفاده از مدل هاي دقيق تر براي استخراج داده هاي ساعتي دما بر اساس داده هاي روزانه الزامي مي باشد. همچنين نتايج تحقيق نشان داد كه استفاده از روش ميانگين در مراحل ابتدايي رشد گندم (مراحل رويشي) به دليل دامنه شبانه روزي دماي كمتر و روش حداقل-حداكثر در مراحل مياني و انتهايي (مراحل زايشي) به دليل دامنه شبانه روزي دمايي بالا، بهترين گزينه ها جهت برآورد درجه-روز رشد گندم مي باشند.

Temperature is one the most important meteorological variables affecting plant growth and development. that influence on alive.In this study the heat requirement of winter whaet in to climatic region of Iran namely Pars Abad and Darab were estimated using 3 hourly tempeareure data and hourly data generating models.The results revealed that climate type,merthod of GDD calculation and temperature thresholds are have significant effect in GDD calculation.In the regions with maximum temperature above the fixed thereshold,maxmum-minimum method was superior to mean temperature method.The results showed that models using daily data are almost coincide,but a significant difference were observed between hourly and daily models.In warm climate, the calibrated values of maximum temperature was slightly above the given threshold but in cold the climate the difference between calibrated and fixed thereshold was lower.In general,the results of study showed that in early , phenological stages, mean temperature mehod is preferable for GDD calculation,in the other two stages (mid and late) due to