كليدواژه :
ماندگاري علف كش , زيس تتوده , فتوسيستم , ژنوتيپ , تريازينون ها
چكيده فارسي :
به منظور بررسي تأثير بقاياي علف‌كش متري بيوزين در خاك بر رشد و گره زايي ژنوتيپ هاي نخود، آزمايشي گلخانه ايي به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي، در سه تكرار در دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد انجام شد. عوامل مورد بررسي شامل ژنوتيپ هاي نخود (هاشم، آي ال سي 482، كاكا، كرمانشاهي) و باقيمانده علف‌كش متري بيوزين در خاك (0، 6/72 , 13/4 , 26/9 , 40/3 , 53/8 , 80/7 ميكروگرم ماده موثره در كيلوگرم خاك؛ كه به ترتيب 0، 2/5، 5 ، 10، 15، 20 و 30 درصد مقدار توصيه شده علف‌كش متري بيوزين بودند. در ابتداي مرحله زايشي، زيست‌توده اندام‌هاي هوايي، ريشه، تعداد گره و زيست‌توده گره گياهان اندازه‌گيري شد. بر اساس نتايج حاصل از اين پژوهش، با افزايش باقيمانده علف‌كش متري بيوزين در خاك، تمام صفات مورد بررسي ژنوتيپ هاي نخود به شدت كاهش يافت. البته كمترين سطوح از باقيمانده علف‌كش، اثر تحريك‌كنندگي بر صفات مورد بررسي ژنوتيپ هاي نخود داشت. بيشترين (47/33درصد) تلفات زيست‌توده ريشه و اندام‌هاي هوايي (48/45 درصد) گياهان به ترتيب در سطوح 30 و 20 درصد از باقيمانده علف‌كش در خاك مشاهده شد. در بين ژنوتيپ هاي مورد مطالعه نخود، هاشم و كرمانشاهي كمترين زيست‌توده اندام‌هاي هوايي و كرمانشاهي نيز بيشترين (49/9 درصد) تلفات ريشه را توليد نمودند. بر اساس نتايج آزمايش، بيشترين تلفات زيست توده گره(57/60 و 68/77 درصد) و همچنين تعداد گره (35/26 ، 50/62 و 45/18 درصد) به ترتيب مربوط به سطوح 20، 30 درصد و 15، 20، 30 درصد از باقيمانده علف‌كش در خاك بود. ژنوتيپ هاي هاشم و كرمانشاهي تعداد گره و هاشم نيز زيست توده گره توليدي خود را در پاسخ به بقاياي علف‌كش متري بيوزين در خاك كاهش دادند.
چكيده لاتين :
In order to study the effect of residues of Metribuzin herbicide in soil on growth and nodulation in chickpea (Cicer arietinum
L.) genotyps, a greenhouse experiment was conducted. Experimental type was completely randomized design in a factorial
arrangement with 3 replications. Treatments included Chickpea genotypes ( Hashem , Ilc482 , Kaka and Kermanshahi) and
herbicides residue concentration in soil ( 0, 6.72 , 13.4 , 26.9 , 40.3 , 53.8 , 80.7μg a.i/kg soil were 0, 2.5, 5, 10, 15, 20 and
30% the recommended amount of Metribuzin herbicide, respectively ). At the beginning of the reproductive stage, aerial biomass,
root biomass, nodule biomass and nodule number was measured. Based of the result, all the traits of chickpea genotypes
decreased significantly with increasing of residues of Metribuzin herbicide in soil. The lowest levels of residual herbicides,
had, the stimulatory effect on chickpea genotypes traits. The highest (47.33%) lost of root biomass and shoot (48.45%) were
observed respectively in levels 30 and 20% of herbicide residues in soil. Among the studied genotypes of chickpea , Hashem -
Kermanshah had the least shoot biomass and Kermanshah produced the highest (49.9 %) root biomass loss. Based on the test
results, the highest (57.60 and 68.77 %) lost of nodule biomass and the number of nodule ( 35.26 , 50.62 and 45.18 %), was
respectively in levels of 20,30 % and 15, 20, 30% of herbicide residues in soil. Number of nodule genotypes of Hashem and
Kermanshah and biomass of nodule Hashem decreased in response to herbicide residues of Metribuzin in soil.
