مسئوليت مديران در پرتو قاعده قضاوت حرفه‌اي؛ با تأكيد بر حقوق ايالت دلور امريكا

Directors ‘Liability in Light of Business Judgment Rule, with emphasis on Delaware’s Laws.

قاعدۀ قضاوت حرفه‌اي به اين پيش‌فرض اشاره دارد كه مديران شركت‌ها مسئوليتي در برابر ضررهاي ناشي از تصميماتي كه با حسن‌نيت مي‌گيرند، ندارند. اين قاعده مديران را از مسئوليت مدني و جزايي در برابر خساراتي كه به سبب تصميمات آنها به شركت وارد شده ‌است، معاف مي‌دارد؛ حتي اگر آن تصميم‌گيري اشتباه بوده‌ است. اعمال اين قاعده پس از بررسي يك دسته شرايط مقدماتي صورت مي‌پذيرد و قضات در صورت وجود آن شرايط و صرف‌نظر از نتيجۀ تصميم‌گيري و خسارات احتمالي ايجاد شده، نبايد ماهيت تصميمات مديران را بازبيني كنند. مبناي اين قاعده آن است كه اگر صلاحيت ادارۀ امور شركت به مديران اعطا شده، لازم است آنها در برابر دعاوي احتمالي سهام‌داران در خصوص اعمال اين صلاحيت حمايت شوند. درغيراين‌صورت، مديران حرفه‌اي امكان مديريت بهينۀ شركت‌ها را نخواهند داشت؛ چراكه خطر پذيرش مسئوليت، مانع تصميم‌گيري و اعمال صلاحيت مي‌شود. بدين ترتيب قاعدۀ قضاوت حرفه‌اي بايد به مثابه قاعده‌اي در نظر گرفته شود كه در صورت عدم نقض تعهدات اماني مدير (عدم منفعت طلبي شخصي، مراقبت و حسننيت)، قضات را از هرگونه بازبيني قضايي در خصوص تصميمات منع كند. اين امر بيانگر آن است كه قاعدۀ مزبور نبايد با قاعدۀ مسئوليت مدني يكسان شمرده شود. اين نوشتار به بررسي پيدايش و شرايط اعمال قاعده قضاوت حرفه‌اي در محاكم ايالت دلور آمريكا و همچنين بررسي وجود اين قاعده در ايران مي‌پردازد.

Business judgment rule refers to the presumption that directors are not responsible for losses that may be suffered as a result of a decision that directors made or authorized in good faith. It protects directors from personal civil liability for the decisions they make on behalf of a corporation, even though the decision proves to be erroneous. This rule is applicable upon an examination of certain preconditions, but prevents courts to second-guess director’s decisions. The basis of this rule lays on the fact that if discretion of management of the company is referred to directors, they must be protected against claims on application of this discretion. Otherwise, management of modern companies is impossible. Therefore, this article examines the standard of liability as business judgment should be regarded as a rule which prevents courts from reviewing directors’ decisions absent grounds breach of fiduciary duties (such as of self-dealing, lack of independence or irrational decisions). This article will discuss emergence and application of business judgment rule in Delaware courts and analyzes the existence of this rule in Iran’s legal system.