مطالعۀ سفال منقوش بدون‌لعاب (شبه پيش‌از‌تاريخي) در محوطه‌هاي دوران اسلامي دشت نَرماشير كرمان

يكي از گونه‌هاي سفال دوران اسلامي كه در بررسي‌هاي باستان‌شناسي دشت نرماشير شناسايي شده، سفال منقوش بدون‌‌لعاب (شبه پيش‌ازتاريخي) است كه پيش‌تر در جنوب و جنوب‌غربي ايران گزارش شده و در سال‌هاي اخير مطالعاتي درباره پراكندگي آن در برخي محوطه‌هاي ديگر صورت گرفته‌‌است. اين گونه سفال دوران اسلامي فاقد لعاب، اما داراي نقوش هندسي قهوه‌اي، اخرايي، قرمز يا نارنجي است كه در نگاه نخست، شباهت زيادي با سفال منقوش پيش‌از‌تاريخ دارد. اما با توجه به اختلاف خميره، رنگ، نقش و توزيع دركنار سفال‌هاي لعابدار دورۀ اسلامي، يكي از گونه‌هاي رايج سفال دورۀ اسلامي شمرده مي‌شود كه در بيشتر مناطق ايران مورد استفاده بوده ‌است. پرسش اين است كه ويژگي‌هاي سفال‌ منقوش بدون‌لعاب نرماشير در مقايسه با نمونه‌هاي نواحي ديگر چيست؟ هدف، معرفي و مطالعه اين سفال، مقايسۀ آن با نواحي ديگر و ارائه آگاهي‌هايي نو درباره فرهنگ‌هاي دوران اسلامي حاشيه لوت است. روش گردآوري داده‌ها «ميداني و اسنادي» و روش پژوهش «توصيفي ـ تحليلي» ‌است. بر اين اساس، داده‌هاي گردآوري‌شده شامل قطعات سفال منقوش بي‌لعاب با نقوش قهوه‌اي تا قرمز است كه در شهر قديم نرماشير (محوطۀ چغوك‌آباد) و محوطه‌هاي جلال‌آباد و رفيع‌آباد در بافت فرهنگي سده‌هاي مياني اسلامي به‌دست آمده و شباهت‌هايي با نمونه‌هاي منقوش بدون‌لعاب جنوب، جنوب‌غربي، مركز، شمال و شمال‌شرقي ايران دارد. اما برخلاف نمونه‌هاي جنوب و جنوب‌غربي ايران، نمونه‌هاي نرماشير به جوامع كوچ‌رو تعلّق نداشته‌اند و از استقرارهاي ثابت شناسايي شده‌اند.