دو امشاسپند خرداد و امرداد و نشانه هاي آنان در شاهنامه

Kordad and Amordad Amshaspand and their Signs in the Shahnameh

در ميان آثار ادب فارسي، شاهنامه بي‌شك نزديك ‌ترين آنها به سامانه باور‌شناختي ايران باستان است. در اين مقاله كوشيده‌ايم كه با استفاده از روش تحليل محتوا نشانه‌هاي استوار و گمان‌آميز دو امشاسپند خرداد و امرداد را در شاهنامه تحليل نماييم. هدف پژوهش پاسخ به اين سوال است كه چرا انديشه امشاسپندان با وجود اهميت معرفتي آن در متن شاهنامه به حسب ظاهر چنين كم ‌اثر و بي‌فروغ است. در اين پژوهش پس از ذكر معاني و ويژگي‌هاي عمومي امشاسپندان و نيز كاركرد‌هاي اختصاصي خرداد و امرداد به جست‌و ‌جوي نشانه ‌هاي آشكار و پنهان اين دو امشاسپند در شاهنامه پرداختيم. علاوه بر يافتن تنها ذكر صريح اين دو امشاسپند در شاهنامه، تمامي مواردي كه ويژگي ‌هاي عمومي امشاسپندان و اختصاصات اين دو را در بر دارند شمارش كرديم و پس از محاسبه ميزان بسامد آنها به تحليل محتوايي و مفهومي يافته ‌ها پرداختيم. در اثر اين پژوهش، نتايجي همچون يافتن تنها يادكرد امشاسپندان در داستان كيخسرو و پيوند آن با كمال و جاودانگي وي، حضور كاركرد مذهبي و باور‌شناختي امشاسپندان و عدم تلقي فلسفي و هستي‌شناختي از آنان، وجود هشت يادكرد از امشاسپند خرداد به عنوان خرداد‌ماه و خرداد‌روز و عدم يادكرد امرداد در اين معاني و دست‌يافت‌ هاي ديگر حاصل گرديد.

The Amshaspandan are six or seven sacred concepts of Zoroastrian theology referred to only as the highest attributes of Ahuramazda in the earliest times. In later recollections they have become the first and foremost creatures of the One God. The two notions of "Khordad" and "Amordad" mean perfection and immortality respectively. Among the works of the Persian literature, Shahnameh is closest to the archeological and philosophical system of ancient Iran. In this article, using the content analysis method we intend to search and analyze the direct and indirect signs of the two Amshaspand called Khordad and Amordad in the Shahnameh. The research sought to see why Amshaspan’s thought despite its epistemic importance in Shahnameh, seems to be ineffective and invisible. In this study after searching for the meanings and general features of Amshaspandan and then the specific functions of Khordad and Amordad, we looked at these features in the Shahnameh. By exploring all the Shahnameh, only one obvious mention of the two Amshaspand was found. We also counted all the general features of Amshaspandan and their specific meanings. After calculating their frequency, we analyzed the content of the data.