بررسي و مقايسة ترجمه رباعيات خيام از فيتزجرالد با ترجمه پيتر ايوري و جان هيث استابس

Study and Comparing translation of Khayyam's Rubaiyat by Fitzgerald with Peter Avery and John Heath's Translation

ترجمة ادبي و بويژه ترجمة شعر از حساسيت و دشواري ويژه اي برخوردار است تا آنجا كه برخي آن را امكان ناپذير دانسته اند.در اين ميان شعر فارسي با برخورداري از ظرايف، صنايع ادبي و وزن ويژه خود، ترجمه پذيري خود را سخت‌تر كرده است. رباعيات خيام نيز يكي از شاهكارهاي ادبي است كه به آساني تن به ترجمه نمي دهد. با اين وجود مترجمان زيادي سعي كرده‌اند تا اين اشعار را به زبان خود ترجمه كنند كه مي‌توان ترجمه انگليسي ادوارد فيتزجرالد و پيتر ايوري و جان هيث را نام برد. ترجمة ادوارد فيتزجرالد آزاد و ترجمه ايوري و هيث تحت اللفظي است و حدود صد سال بعد از ترجمة فيتزجرالد صورت گرفته است. در اين پژوهش سعي مي‌شود تا به بررسي و مقايسه ترجمه فيتزجرالد با ترجمه ايوري و هيث پرداخته شود و نكات ضعف و قوت هر كدام نشان داده شود و اين نكته معلوم گردد كه كدام ترجمه در انتقال مفاهيم مورد نظر خيام موفق‌تر بوده و كدام مترجم مفهوم رباعيات را بهتر فهميده است.

Literary translation and especially Poetry translation is very difficult and many people are of the opinion that it is impossible. Moreover, Persian Poetry has a special figures of speech, rhythm and prosody and is more difficult to translate. Rubaiyat of Khayyam is one of the literary masterpieces that is full of spirit of Iranian Culture and cannot be translated easily. Nevertheless, many translators from different language have tried to translate these poems to their language. For example, English translation of Rubaiyat of Khayyam by Edward Fitzgerald and Peter Avery and John Heath.Translation method of Edward Fitzgerald is free and Avery and Heath’ method is literal and has be done about hundred years after Fitzgerakd’s translation. In this research, we study and compare Fitzgerald's translation with Avery's one to show the strong and weak points of each translation and understand which translation has been more successful in transforming poetic conception of Khayyam's thought and who understand better the conception of Rubaiyat.