بازنمايي ساخت اطلاعي دروني و بيروني در جملات مركب زبان فارسي

Internal and External Information representation in complex sentences of Persian Language

ساخت اطلاعي و چگونگي بازنمايي آن در انواع ساخت‌ها از جمله مباحثي است كه توجه زيادي را در حوزۀ رويكردهاي نقش‌گرا نسبت به بررسي زبان به خود جلب كرده است. در اين جستار برآنيم كه به بررسي چگونگي توزيع اطلاع ازمنظرِ مديريت زمينۀ مشترك در جملات مركب بپردازيم. در دستور نقش و ارجاع بندهاي ناهم‌پايه به دو نوعِ ناهم‌پايۀ دختر و ناهم‌پايۀ افزودني تقسيم مي‌شود. از اين رو مي‌توان ساخت اطلاعيِ بيروني را شامل ساخت اطلاعي در كل بندِ ناهم‌پايه و ساخت اطلاعيِ دروني را مشتمل بر ساخت اطلاعيِ بند درونه محسوب كرد. در اين پژوهش براساسِ پارامترهاي مذكور [ساخت‌هاي ناهم‌پايۀ دختر دربرابر ناهم‌پايۀ افزودني و ساخت اطلاعيِ بيروني در برابر ساخت اطلاعيِ دروني] به بررسيِ چگونگيِ توزيعِ اطلاع در جملات مركب زبان فارسي پرداختيم و به نتايجي دست يافتيم كه به‌طور خلاصه به اين شرح است: بندهاي موصوليِ تحديدي عموماً نمي‌توانند ميزبان كانون جمله و همچنين محدودة مناسبي براي ظهور مبتداهاي تقابلي باشند، چراكه درصورت وجود مقوله‌هاي اطلاعيِ مذكور، اين بند نمي‌تواند وظيفۀ اصلي خود را كه كمك به شناسايي مرجع (اسم هسته‌اي مورد توصيف) است انجام دهد. بندهاي قيدي كه نوعي از بندهاي افزودني هستند نمي‌توانند داراي ساخت اطلاعيِ دروني باشند يا به‌عبارتي نمي‌توان هيچ‌يك از سازه‌هاي درونيِ آنها را مورد سؤال قرار داد. تنها راه سؤالي‌سازيِ اين عناصر به‌طريقِ انعكاسي يا درجاست كه اين موضوع به‌شدت وابسته به بافت است. بندهاي متممي در زبان فارسي داراي ساخت اطلاعيِ درونيِ كامل هستند و بندهاي متمميِ داراي افعال شيوۀ بيان و واقعيت‌نما، در زبان فارسي به‌خصوص در زبان گفتار مي‌توانند ساخت اطلاعيِ دروني داشته باشند، درصورتِ وجودِ پيش‌انگارۀ تقابلي نيز بندهاي متممي داراي ساختِ اطلاعيِ دروني خواهند بود. لازم به ذكر است كه تجزيه و تحليل پژوهش حاضر بر پايه داده‌هاي ماشينيِ خواندني از داستان‌هايي با نثرِ نزديك به زبان گفتار از شبكه جهاني وب صورت گرفته است.

The information structure and how to represent it in a variety of constructions is one of the topics that has attracted much attention in the functional approaches to language review. In this article, we will look at how to distribute information from the perspective of common ground management in complex sentences. In the role and reference grammar, subordination constructions are divided into two types: daughter subordination and ad subordination. Hence, it is possible to construct external information, including information structure in an entirely subordinate clause, and constructing internal information including the embedded clause. In this research, based on the above parameters [daughter subordinate constructions vs ad subordinate and external information structure vs internal information structure] the distribution of information was examined in complex sentences of the Persian language. The results, in brief, showed that restrictive relative clauses normally cannot host the focus of the sentence and that they are not a good domain for contrastive topics. The reason is that if there are any such categories of information, then it cannot successfully fulfil its primary function and help identify the referent of the head noun. The adverbial clauses that are kind of ad subordinate clauses cannot have internal information structure or, in other words, they cannot be questioned by any of their inner constituents. The only way to question these elements is through echo or in situ questions, which highly depend on texture. The complement clauses in the Persian language have a full internal information structure and the complement clauses with manner and factive verbs in the Persian language, especially in the language of speech, can have internal information structure; if there is a contrastive presupposition, the complement clauses will have internal information structure.