پديد آورندگان :
پورمحمدي، محمدرضا دانشگاه تبريز - دانشكده برنامهريزي و علوم محيطي - گروه جغرافيا و برنامهريزي شهري , قرباني، رسول دانشگاه تبريز - دانشكده برنامهريزي و علوم محيطي - گروه جغرافيا و برنامهريزي شهري , ولايتي، شيوا دانشگاه تبريز - دانشكده برنامهريزي و علوم محيطي - گروه جغرافيا و برنامهريزي شهري
كليدواژه :
مدرنيته , بعد اقتصادي , بعد اجتماعي و فرهنگي , بعد سياسي , مجتمعهاي مسكوني تبريز
چكيده فارسي :
مسكن داراي ابعاد گوناگوني است كه شكلگيري آن برآيند شرايط گوناگون اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي، ايدئولوژيكي و محيطي است. مدرنيته و يا همان گرايش به تجدد با تغيير اين شرايط، موجب بروز دگرگوني در تمامي ابعاد زندگي از جمله محل زندگي شده و سازمان فضايي شهر و مفهوم خانه را دستخوش تحولات عمدهاي كرده است. غفلت از آثار مدرنيته در معماري مسكن موجب خواهد شد تا برنامهريزي براي زندگي شهري با نااطميناني همراه شود. در اين ميان مجتمعهاي مسكوني زاييده تحولات اقتصادي، سياسي، اجتماعي و فرهنگي ناشي از مدرنيته است. در شهر تبريز اين نوع از مسكن از دهه 50 متداول شده و اكنون تعداد زيادي از شهروندان اين شهر در اين مجتمعها سكونت داشته و بخش عمدهاي از سيماي شهر تبريز را اين ساختمانها تشكيل ميدهد. بنابراين، شناسايي عوامل شكل دهنده معماري اين بناها در برنامهريزي شهر تبريز از اهميت بالايي برخوردار است. اين مقاله قصد دارد اثر مولفههاي اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و سياسي كه ابعاد اصلي مدرنيته را تشكيل ميدهند، بر ابعاد مختلف معـماري مجتمعهاي مسكوني معاصـر در شهر تبريز مورد بررسي قرار دهد. براي اين منظور با نظرسنجي از متخصصان و به كارگيري فرايند تحليل سلسله مراتبي(AHP) ميزان توجه به هر يك از مولفههاي مذكور در طراحي نما، پلان، فرم و جهتگيري اين مجتمعها و انتخاب مكان، مصالح، سازه و تراكم آنها مورد سنجش قرار گرفته و اهميت و تاثير مولفههاي مدرنيته در شكلگيري ابعاد معماري مجتمعهاي مسكوني مقايسه و مشخص شده است. نتايج حاصل نشان ميدهد مدرنيته در ساخت معماري مجتمعهاي مسكوني تبريز موثر بوده اما ميزان تاثير ابعاد مختلف مدرنيته در تحولات معماري مجتمعهاي مسكوني تبريز يكسان نبوده و بعد اقتصادي بيشتر از ساير عوامل در شكلگيري اين بناها موثر بوده است. همچنين از بين مولفههاي اقتصادي، سودگرايي بيشترين تاثير را در تمامي ابعاد معماري مجتمعهاي مسكوني تبريز داشته است.
چكيده لاتين :
Housing has various aspects whose formation is a reflection of various social, economic, cultural, ideological, and environmental conditions. Due to the changes that take place in these conditions, modernity has changed all aspects of life including living area and has transformed the spatial structure of city and the concept of housing and home. Ignoring the effects of modernity on housing architecture leads to uncertainty in planning for urban life. In this regard, residential complexes are the result of economic, political, social, and cultural developments that are triggered by modernity. In Tabriz city, this type of housing has become popular since the 1970s, and a large number of its citizens are settled in these complexes now. In fact, these buildings form the main part of the look of Tabriz city. Therefore, identifying the factors that form the architecture of these buildings is of paramount importance. As such, this paper aims to examine the effects of economic, social, cultural, and political factors, which constitute the main dimensions of modernity, on various dimensions of the architecture of contemporary residential complexes of Tabriz city. To this end, experts have been surveyed by means of Analytical Hierarchy Process (AHP), and the degree of attention paid to each of these dimensions in designing the facade, plan, form, and orientation of these complexes, and selecting the location, materials, structure, and their density has been evaluated. In addition, the importance and impact of these factors of modernity in the formation of architectural dimensions of residential complexes have been compared and determined. The results show that modernity has been effective in the architecture of Tabriz residential complexes but the impact of various dimensions of modernity is not the same; in fact, he economic dimension has been the most influential one in the formation of these complexes in Tabriz. In addition, among the economic elements, ‘utility’ has had the highest impact on all aspects of the architecture of residential complexes in Tabriz.
