عوامل شكل دهنده برنامه درسي پنهان در آموزش عالي ايران: يك مردم نگاري خودنگاشت

How Hidden Curriculum is shaped in Iranian Higher Education: An Auto ethnographic Study

برنامه درسي در آموزش عالي ايران به دليل ماهيت منعطف آن و آزادي دانشجويان در برخي انتخاب ها، نسبت به مقاطع پيشين شرايط متفاوتي دارد . همچنين نهاد آموزش عالي در ايران نظامي متمركز است و سعي بر آن است تا با استفاده از سازوكارهاي مختلف (نظير انقلاب فرهنگي، جذب متمركز اعضاء هيات علمي، ...) نسلي متعهد به آرمان هاي انقلاب اسلامي تربيت شود. اين عوامل باعث شده است تا برنامه درسي پنهان در آموزش عالي ايران ماهيتي منحصر به فرد داشته باشد و تبيين آن از طريق نظريه هاي غيربومي چندان منطقي نباشد . در اين مقاله سعي كرده ام تا تجربيات زيسته خود از حضور 10 ساله در دانشگاه هاي ايران را در چا رچوب عوامل شكل دهنده برنامه درسي پنهان تبيين نمايم. بدين منظور ابتدا تجربيات خود را به نگارش درآورده و سپس با استفاده از روش تحليل محتواي كيفي، به استخراج و سازماندهي مقولات حول محور برنامه درسي پنهان پرداختم . به - عقيدة من، عواملي كه موجب شكل گيري برنامه درسي پنهان در آموزش عالي ايران مي شوند را مي توان به شرح ذيل برشمرد : انعطاف برنامه درسي ، آزادي نسبي دانشجويان در انتخاب اساتيد، انعطاف شيوه ارزشيابي، پروژ ه پايان نامه يا رساله، پررنگ تر شدن حضور نهادهاي سياسي در دانشگاه، تنوع قومي و طبقاتي، اختلاط جنسيتي، گفتمان علم اندوزي، جايگاه متفاوت رشته هاي دانشگاهي، پايگاه اجتماعي موسسات مختلف آموزش عالي

Compared to k-12, hidden curriculum in Iranian higher education is more flexible due to different conditions it faces. On the other side, Iranian higher education is severely controlled by the federal government. In the last three decades, the Iranian regime has continuously attempted to educate a new generation fully committed to the ideals of the Islamic Revolution, using various mechanisms such as Cultural Revolution and Centralized Faculty Recruitment. The aforementioned factors have shaped a hidden curriculum unique to Iranian higher education, one that can not be understood through imported theories. In this paper, I have tried to explain my 10 years lived experiences in Iranian higher educations both as a student and as a lecturer, within the framework of hidden curriculum concept. I believe that the following factors have lead to shaping an Iranian hidden curriculum in higher education: curriculum flexibility, students' freedom in choosing their teachers, flexibility of evaluation methods, dissertation or thesis project, presence of political institutes on the campus, ethnic and class diversity, gender mixture, knowledge – acquiring discourse, social status of disciplines, and social status of different universities.