ارائه مدل استقرار بانكداري بدون ربا در بانك‌هاي ايران

A Model for Implementation of Usury (Interest) Free Banking in Iran

با توجه به خلا شناسايي شده در عدم توجه به الگوهاي مناسب جهت پياده‌سازي قانون عمليات بانكداري بدون ربا در كشور و همچنين درك بهتر از ابعاد و مولفه‌هاي تاثيرگذار بر استقرار بانكداري بدون ربا و روابط بين آنها، هدف اصلي اين تحقيق ارائه مدل استقرار بانكداري بدون ربا در كشور بوده است. با عنايت به اين هدف، اين تحقيق با بكارگيري رويكردي تركيبي و با بهره‌گيري از روش تحقيق آميخته تلاش نموده است تا ضمن شناسايي و استخراج مهم‌ترين ابعاد و مولفه‌هاي تاثيرگذار بر پياده‌سازي بانكداري بدون ربا، روابط اين ابعاد و مولفه‌ها را در قالب يك مدل عملياتي آزمون نمايد. بر اساس نتايج بدست آمده از اين پژوهش، ابعاد اوليه استقرار بانكداري بدون ربا شامل 9 بعد (نتايج حاصل از داده‌هاي كيفي) و مدل نهايي استقرار بانكداري بدون ربا در كشور (نتايج تكميل شده بواسطه داده‌هاي كمي)، از 12 بعد اصلي تشكيل شده است كه برخي از مهم‌ترين آنها عبارتند از زيرساختهاي استراتژيك؛ شوراي فقهي و نظارت شرعي و فرايند و سازوكارهاي اجراي عمليات عقود اسلامي. اين ابعاد، مبتني بر الگوگزيني از عوامل اثرگذار مورد تاكيد در مدل‌هاي پياده‌سازي استراتژي، در 4 محور اصلي متغيرهاي زمينه‌اي، ساختاري، فرآيندي و رفتاري دسته‌بندي شده‌اند. همچنين بر مبناي سطوح تاثيرگذاري، هر يك از اين متغيرها در مدل، در سه سطح حاكميتي، سيستمي و عملياتي ارائه شده‌اند.

Considering the lack of attention to the appropriate patterns for implementing the Law for Usury (Interest) Free Banking in Iran, as well as a better understanding of the dimensions and components affecting the establishment of Interest free banking and the relationships between them, the main objective of this research is to provide a model for the establishing the interest Free banking. In this regard, the paper works on a hybrid approach and using the mixed research methodology to identify and extract the most important dimensions and components affecting the implementation of free interest banking and examine the relationships between them in an operational model. The initial dimensions of interest-free banking including 9 dimensions (the results of qualitative data) and the final model of the interest-free banking (the results of quantitative data) consisted of 12 main dimensions. Some of the most important of these are the strategic infrastructure; the jurisprudential council and the religious supervision and the process and mechanisms for the implementation of the Islamic contracts. Also, these dimensions, based on the modeling of the influential factors emphasized in strategy implementation models, are categorized into four main axes: Contextual, Structural, Process, and Behavioral variables. Also, based on the levels of influence, each of these variables in the model is presented at three levels of governance, system, and operation.