تكوين و دگرگوني شبه نظاميان دولتي در ايران ( 1320 - 1332 ) مطالعه موردي : "حزب جنگل"

The Development of State- Sponsored Militias in Iran during 1941 and 1953: A Case Study of the Jungle Party

شكل گيري و فعاليت شبه نظاميان دولتي به علت زير پا گذاردن رويه هاي قانوني و يكي از عوامل ايجاد انسداد در روند دموكراتيزاسيون، همواره موضوعي مهم براي درك پيچيدگي رابطه دولتها و ملتها بوده است. در ايران، «حزب جنگل» را مي توان ذيل چنين سازمان هايي صورتبندي كرد. هرچند تحقيقات انجام گرفته، آن را واكنشي محلي و موقتي در برابر حضور اشغالگران شوروي در مازندران صورت بندي كرده اند، اما شواهدي از تداوم اين سازمان و حضور آنها در كودتاي 28 مرداد نشان مي دهد كه بايد از اين تلفي ساده انگارانه فراتر رفت. بنابراين مسئله اصلي اين مقاله اين است كه حزب جنگل، به عنوان يكي از سازمان هاي شبه نظامي دولتي، تحت كدام شرايط و عوامل بيروني و دروني تكوين و دگرگوني يافت؟ اين تحقيق با استفاده از روش تحقيق تاريخي و ارائه طرحي تفسيري انجام شده است. يافته هاي تحقيق حاكي از آن است كه در فضاي نيمدموكراتيك پس از جنگ دوم جهاني، برخي از جناح هاي دولت و نخبگان سياسي، به دليل هراس از دست رفتن منافع خود، با هرگونه ايدئولوژي مخالف و اصلاح طلبانه مبارزه مي كردند و از متنفذين محلي براي اين كار بهره مي بردند كه منجر به ظهور شبه نظاميان شد، اما وجود برخي نواقص در اين سازمان و افزايش تمركز قدرت در دست جناحهاي مزبور، منجر به ايجاد سازمان جديد و مؤثرتري موسوم به سازمان «كوك» گرديد

The formation and further development of state- sponsored militias has always been an important issue in investigation of the complex relationship between states and nations. Such forces have always transgressed some legal bounds and regulations and hampered the process of democratization in any society. In Iran, the Party of Jungle is one of such forces. Many believe that the formation of this party was only a reactionary local response against the Soviet invasion of Mazandaran Province; however their affiliation to the 1953 Iranian Coup d’etat their presence cannot vindicate such simplistic reading of their significance in Iran’s cotemporary history. The present article asks the following research question: Under what national and international set of circumstances did the Party of Jungle, as a state- sponsored militia, develop? For answering the question, the article utilizes the historical research method and an interpretative plan. The findings of the article indicate that in the semi-democratic post- World War II period, some factions of the state and the political elites fought against any ideological and reformist opposition because they feared the loss of their interests. For gaining this objective, they sought help of those local forces that can infiltrate in public and their communities. Eventually, the state alongside the local infiltrators facilitated the emergence of the Party of Jungle. Due to some internal problems of the party and the factional increase of power concentration, a new and more effective organization was formed and was called the KOOK Organization.