مرور الگوهاي نهادي- سازماني پيشنهادي براي مديريت مجموعه‌هاي شهري كشور و تبيين دلايل عدم تحقق آن‌ها

Reviewing Institutional-Organizational Patterns Proposed for Managing Conurbations of Iran

در ايران با روي كار آمدن دولت مدرن و جهت دادن برنامه‌ها و سرمايه‌گذاري‌ها به‌سوي شهرها، شكل‌گيري مجموعه‌هاي شهري امري اجتناب‌ناپذير بود و باگذشت زمان‌بر تعداد چنين پديده‌هايي در فضاي سرزميني كشور افزوده شد. بااين‌حال، مرور مطالعات و نيز بررسي ساختار و سازوكار فضايي اداره مجموعه‌هاي شهري در كشور نشان مي‌دهد كه فقدان يكپارچه نگري و توانايي براي تفكر و عملكرد منطقه‌اي در ساختارهاي مديريت چند پارچه و مجزاي يكايك مراكز زيست و فعاليت در مجموعه‌هاي شهري كشور ازجمله مهم‌ترين مشكلات و چالش‌هايي است كه در حال حاضر مجموعه‌هاي شهري كشور ازلحاظ نهادي و مديريتي با آن مواجه هستند. اين در حالي است كه به‌رغم تصويب طرح‌هاي چندين مجموعه شهري كشور (ازجمله تصويب طرح‌هاي مجموعه شهري تهران، مجموعه شهري مشهد، مجموعه شهري تبريز، مجموعه شهري شيراز، مجموعه شهري اصفهان، مجموعه شهري قزوين و ...)، سازوكارهاي نهادي و سازماني پيشنهادي آن‌ها تحقق‌نيافته است. بنابراين اين نوشتار به دنبال پاسخ به اين سؤال است كه دلايل عدم تحقق و عملياتي نشدن الگوهاي پيشنهادي مديريت مجموعه‌هاي شهري كشور كدام‌اند؟ براي پاسخ به سؤال فوق از روش كيفي بهره گرفته‌شده است. نتايج به‌دست‌آمده نشان مي‌دهد كه در الگوهاي پيشنهادي براي مديريت مجموعه‌هاي شهري كشور، در نظر نگرفتن مسائلي همچون عدم تعريف جايگاه قانوني مجموعه‌هاي شهري در نظام تقسيمات كشوري و به‌تبع آن عدم تعريف ساختار و سازوكار مديريتي خاص اين مجموعه‌ها، نظام متمركز و بخشي اداره امور در ايران، پيشنهاد ايجاد ساختارهاي اداري جديد، تبعيت الگوهاي پيشنهادي از رويكرد مديريت واحد ازجمله مهم‌ترين دلايل عدم تحقق و عملياتي نشدن الگوهاي نهادي- سازماني پيشنهادي براي مديريت مجموعه‌هاي شهري كشور بوده است.