بررسي نقش مدارا در تعليم و تربيت ارزش‌هاي عبادي با رويكرد فقهي

The Role of Tolerance in Education and Instilment of Devotional Values with a Jurisprudential Approach

در تعليم و تربيت ارزش‌هاي عبادي، مربيان با اصول و روش‌هاي مختلفي مي‌توانند ارزش‌ها را انتقال داده و نهادينه نمايند. يكي از مسائل مهم در اين عرصه، مدارا و رفتار نرم و ملايم از سوي والدين است. اهميت اين مسئله زماني دو چندان خواهد شد كه والدين به جهت مسئوليت وجوبي خويش در امور عبادي فرزندان، به تربيت آنها همت گمارند. بررسي روش مدارا در تعليم و تربيت ارزش‌هاي عبادي و تعيين مرزهاي كاربست آن، مي‌تواند با نگاه‌هاي روان‌شناسانه، جامعه‌شناسانه، فلسفي و... و نيز رويكرد اسلامي بررسي شود. پژوهش پيش‌رو به‌ اين موضوع از منظر فقه اسلامي پرداخته است. بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه تكليف تعليم و تربيت ارزش‌هاي عبادي، براي والدين واجب بوده و نيز كاربست روش الزام و اجبار در اين باره جايز است، ولي با توجه به تفاوت‌هاي فردي فرزندان و آسيب‌هاي احتمالي در آموزش و پرورش، رفق و مدارا از رجحان مؤكدي برخوردار است. البته مدارا در مقاطعي از تربيت ارزش‌ها، ممنوع بوده يا حداقل مطلوبيت ندارد و در مقابل، مؤاخذه و توبيخ متربيان واجب مي‌باشد؛ چنان‌كه تنبيه نيز در مواردي جايز مي‌باشد.

In teaching and instilling devotional values, instructors can use different principles and methods to inculcate and transfer or institutionalize values. One of the important issues in this area is tolerance and gentle behavior of parents. The importance of this issue is doubled when parents try to educate their children about their responsibilities. Investigating the method of tolerance in the teaching and practice of devotional values and determining the boundaries of its application can be done through psychological, sociological, philosophical, and Islamic approaches. The present study deals with this subject from Islamic jurisprudential perspective. Studies show that it is obligatory upon the parents to teach devotional values to their parents. As well, the application of coercive methods is permissible in this regard. However, given the individual differences of children and the possible challenges in education and nourishment, tolerance is highly recommended. Indeed, in some stages of instruction and education, tolerance as a way of teaching values is forbidden or is, at least, undesirable. On the contrary, punishing the learners becomes obligatory just as it becomes permissible under certain circumstances.