بررسي تكتونيك فعال شمال شهرستان اسفراين با استفاده ازشواهد مورفولوژيكي‌‌ و شاخص‌هاي مورفوتكتونيكي

The evaluation of Active Tectonics in north of Esfarāyen city by using morphological evidences and morphotectonic indicators

شهرستان اسفراين در دامنه‌هاي جنوبي كوه‌هاي آلاداغ در شمال خاوري ايران قرار دارد. قسمت‌هاي شمالي اين شهرستان فعاليت‌هاي شديد تكتونيكي را تجربه مي‌كند. به دليل تراكم بالاي جمعيت و نزديكي به شهر بجنورد مركز استان خراسان شمالي، مطالعه فعاليت­هاي تكتونيكي اين منطقه يك ضرورت محسوب مي‌شود. مطالعه تكتونيك اين منطقه در دو بخش شواهد مورفولوژيكي و شاخص ­هاي مورفوتكتونيكي و با هدف كاربرد در پروژه­هاي عمراني انجام شد كه بر اساس شواهد مورفولوژيكي وقوع زمين لرزه‌هاي متعدد، جابجايي در سازندهاي زمين‌شناسي و تغيير در جهت گسل‌ها همه مويد اين است­ كه­­ منطقه­­ در رديف­ مناطق فعال تكتونيكي قرار مي­ گيرد همچنين از نظر مطالعات­ مورفوتكتونيكي نيز از چند شاخص مورفوتكتونيكي استفاده شد و مقادير آن براي ضريب گراويليوس 1/99، براي شاخص‌هاي نسبت عرض دره‌ها به ارتفاع آنهاvf) 0/938)، براي پيچ و خم جبهه كوهستان smf) 1/38)، براي ضريب تاب برداشتگي حوضه AF) 54/28)، براي شاخص سينوسي رودخانه s 1/29 و براي شاخص ارزيابي نسبي فعاليّت­هاي تكتونيكي Iat) 1/41) بدست آمد كه براساس نتايج حاصل از تمام اين شاخص‌ها منطقه در رديف مناطق فعال تكتونيكي قرار مي‌گيرد. همچنين مطالعات نشان داد از نظر فعاليت‌هاي تكتونيكي حوضه بيدواز در مركز و حوضه روئين در باختر حركات شديد تكتونيكي و حوضه كال ولايت در خاور منطقه حركات آرامتري را تجربه مي‌نمايد.

The evaluation of Active Tectonics in north of Esfarāyen city by using morphological evidences and morphotectonic indicators.Esfarāyen city is located on the southern slopes of Aladagh Mountains in northeastern of Iran. The northern part of the city, experienced intense tectonic activities. Due to the high population density and proximity to the Bojnord city ,center of North Khorasan Province, the study of tectonic activity in this area is necessity. The study of tectonic movements was done in two parts of morphological evidences and morphotectonic indicators. Based on morphological evidence such as numerous earthquakes, geological formations , change in direction of faults, the displacement in geological formation and river deviation is indicated that this area is part of tectonic active area. morphotectonic studies were performed by using of compactness indicators, Several morphotectonic indices have also been used for morphotectonic studies, and its values for Gravelius coefficient are 1.99, for the ratio of width to valleys’ height (vf) indicators are0.938, for screw mountain front (smf) are 1.38, basin’ warping coefficient (AF) are 54.28, river sinusoidal index (s) are1.29 and relative tectonic activities index (Iat) are1.41. The results of all these factors, the area will be tectonically active regions. The studies also showed that the Bidwaz basin in central part of the region an‎d Roein Basin in West is experienced severe tectonic activities and the Cal Valayt basin Basin in the East region is experiencing relaxed tectonic movements