ﺑﺮرﺳﯽ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اي ﻣﻔﻬﻮم ﻓﺮزاﻧﮕﯽ در ﻧﮕﺎه ﻣﻮﻟﻮي و ﻻﺋﻮدزه

ﺗﯿﭗ ﻓﺮزاﻧﻪ )ﭘﯿﺮ ﺧﺮدﻣﻨﺪ/ ﺣﮑﯿﻢ/ ﻗﺪﯾﺲ/ ﻓﯿﻠﺴﻮف ﺷﺎه( ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﯾﮕﺎه آن در ﻧﻈﺎم اﻧﺪﯾﺸﮕﺎﻧﯽ ﮐﺎرل ﮔﻮﺳﺘﺎو ﯾﻮﻧﮓ، ﮐﺎرل ﭘﯿﺮﺳﻮن و ﻫﯿﻮ- ﻣﺎر، ﻣﺎﯾﺮز- ﺑﺮﯾﮕﺰ، ﺟﺮﺟﯿﻮف و...، ﯾﮑﯽ از ﺗﯿﭗ ﻫﺎي ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از ادوار ﭘﯿﺸﯿﻦ ﻧﯿﺰ ﻣﺤﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ. ﻓﺮزاﻧﮕﯽ ﻧﯿﺰ در ﻣﻘﺎم ﻧﻈﺮ و ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﺗﯿﭗ ﻣﺘﻤﺎﯾﺰ ﻫﻤﻮاره ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ادﯾﺎن و ﻣﺬاﻫﺐ از ﯾﮏ ﺳﻮ و ﻧﮕﺮه ﻫﺎي ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ از ﺳﻮي دﯾﮕﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ ﺗﺤﺪﯾﺪ و ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻓﺮزاﻧﻪ در ﻣﺘﻮن ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ، ﺑﺎﯾﺪ ﮔﻔﺖ »ﻓﺮزاﻧﻪ« درﮐﻨﺎر ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮان و اوﻟﯿـﺎ ي اﻟﻬـﯽ در ﻣﻘـﺎم ﻃﺒﯿﺒﺎن دردﻫﺎي ﻣﻌﻨﻮي اﻧﺴﺎن ﻫﺎ آﻣﺪه و اﻟﺒﺘﻪ داراي ﮐﺎرﮐﺮد و اﻫﻤﯿﺖ وﯾﮋه اي اﺳﺖ. ﻓﺮزاﻧﻪ ﮐﻪ در ﻗﺎﻣﻮس دﯾﻨﯽ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان اﻧﺴﺎن ﮐﺎﻣﻞ، ﺣﮑﯿﻢ و ﭘﯿﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﯿﺪه ﺷﺪه، در ﻣﺘﻮن ﮔﺬﺷﺘﻪ داراي اﻫﻤﯿﺖ و ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺧﺎﺻـﯽ ﺑﻮده اﺳﺖ؛ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از دﻻﯾﻞ و ﻋﻮاﻣﻞ اﺻـﻠﯽ ﺑﺤـﺮان ﻫـﺎ ي اﻧﺴـﺎن ﻣﻌﺎﺻـﺮ را ﻋـﺪم ﺣﻀـﻮر ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار اﯾﻦ ﺗﯿﭗ ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ ﺑﺮﺷﻤﺮده اﻧﺪ. در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ، ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺣﺼﺎي وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي اﯾـﻦ دﺳـﺘﻪ از ﺗﯿﭗ ﻫﺎي ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ، دﯾﺪﮔﺎه دو ﺷﺨﺼﯿﺖ ﻓﺮزاﻧﻪ و ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار اﯾﺮان و ﭼﯿﻦ ﺑﻪ ﺻـﻮرت ﺗﻄﺒﯿﻘـﯽ ﺑﺮرﺳـﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ؛ دو ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد ﻣﺒﺎﻧﯽ، ﺟﻬﺎن ﺑﯿﻨﯽ و ﻧﻈﺎم اﻧﺪﯾﺸﮕﺎﻧﯽ ﻣﺘﻔﺎوت، ﻧﻘﺶ و ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎي ﻣﺸﺘﺮﮐﯽ دارﻧﺪ و ﻫﺮﯾﮏ ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ دو اﺛﺮ ﺑﺰرگ و ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار ﺧﻮﯾﺶ، ﯾﻌﻨﯽ داﺋـﻮ د ﺟﯿﻨـﮓ و ﻣﺜﻨـﻮي ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺷﺪه اﻧﺪ و ﻫﺮ دو ﺑﺮ ﻧﻘﺶ و اﻫﻤﯿﺖ ﻓﺮزاﻧﮕﯽ در ﻗﺎﻟﺐ واژه/ ﻣﻔﻬﻮم »ﺷﻨﮓ ژن/ اﻧﺴﺎن ﻣﻘـﺪس « و »ﺣﮑﯿﻢ/ ﻓﺮزاﻧﻪ« ﺗﺄﮐﯿﺪ ﮐﺮده اﻧﺪ. ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﺣﺖ ﻫﺎي ﭘﻨﺞ ﮔﺎﻧﮥ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻣﻮﻟﻮي و ﻻﺋـﻮدزه در ﺗﺒﺒـﯿﻦ ﻣﻘـﺎم ﻓﺮزاﻧﮕﯽ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ دو ﺿﻤﻦ ﺗﺸﺮﯾﺢ اوﺻﺎف و اﺣﻮال اﯾﻦ ﺗﯿﭗ، ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺒـﺎﻧﯽ و ﺟﻬـﺎن ﺑﯿﻨﯽ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻪ ﺿﺮورت ﺣﻀﻮر و ﻧﻤﻮد آن در ﺗﺒﯿﯿﻦ و ﺗﺸﺮﯾﺢ درد و رﻧﺞ اﻧﺴﺎن ﻫﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮده اﻧﺪ. ﻣﻘﺎﻟـﻪ در ﺻﺪد اﺳﺖ ﺿﻤﻦ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺑﺮ وﺟﻮد ﺗﻔﺎوت در ﻧﮕﺮۀ ﻻﺋﻮدزه و ﻣﻮﻟﻮي، ﻧﻘـﺶ و ﮐـﺎرﮐﺮد ﻓﺮزاﻧﮕـﺎن را در ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ آﺛﺎر اﯾﻦ دو ﺑﺮرﺳﯽ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮐﻨﺪ.