»ﻗﺘﻞ ﻓﯽ ﺳﺒﯿﻞ اﷲ« در ﺗﻔﺎﺳﯿﺮ ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ و ﻇﺎﻫﺮﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﻮرﯾﺖ آﯾﮥ 169 آل ﻋﻤﺮان

ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ و ﻇﺎﻫﺮﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ، دو ﻣﻨﻬﺞ ﺗﻔﺴﯿﺮي در ﻓﻬﻢ آﯾﺎت ﻗﺮآن ﮐﺮﯾﻢ اﺳـﺖ ﮐـﻪ از ﺻـﺪر اﺳـﻼم ﺗﺎﺑﻪ ﺣﺎل ﻣﻄﺮح و ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮآن ﭘﮋوﻫﺎن ﺑﻮده اﺳﺖ. ﻣﺮاد از ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻋﺮﻓـﺎﻧﯽ، ﮐﺸـﻒ ﻣﻌـﺎﻧﯽ ﺑـﺎﻃﻨﯽ و دروﻧﯽ آﯾﺎت اﻟﻬﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﮐﺸﻒ و ﺷـﻬﻮد و ﺻـﻔﺎي ﺑـﺎﻃﻨﯽ اﻣﮑـﺎن ﭘـﺬﯾﺮ اﺳـﺖ و ﻣـﺮاد از ﺗﻔﺴـﯿﺮ ﻇﺎﻫﺮﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ، ﺑﯿﺎن ﻣﻌﻨﺎي ﻇﺎﻫﺮي واژه ﻫﺎ و اﻟﻔﺎظ ﻗﺮآن اﺳﺖ. ﻣﻌﻨﺎي ﻇﺎﻫﺮي اﻟﻔﺎظ ﻗﺮآن اﻣﺮي ﻗﻄﻌـﯽ و ﻣﻔﺮوغ ﻋﻨﻪ اﺳﺖ اﻣﺎ ﺑﺮاي وﺟﻮد ﻣﻌﻨﺎي ﺑﺎﻃﻨﯽ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ دﻻﯾﻠﯽ ﻫﻤﭽﻮن ﺣﻘﯿﻘﺖ داراي ﻣﺮاﺗﺐ، ﻣﺮاﺗـﺐ ﻓﻬﻢ ﻣﺨﺎﻃﺐ، رواﯾﺎت ﻣﺘﻌﺪد و... اﺳﺘﺪﻻل ﮐﺮد. آﯾﮥ 169 آل ﻋﻤﺮان از ﺟﻤﻠﻪ آﯾﺎت ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ و ﻣﻬﻢ ﻗﺮآن ﮐﺮﯾﻢ اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، ﺗﻔﺎﺳﯿﺮ ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ و ﻇﺎﻫﺮﮔﺮاﯾﺎﻧﮥ ذﮐﺮﺷﺪه در ﮐﺘﺐ ﺗﻔﺴﯿﺮي )ﺷﯿﻌﻪ و ﺳﻨﯽ( ذﯾﻞ آﯾﮥ ﻣﺬﮐﻮر ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده و ﮐﻤـﮏ از آﯾـﺎت ﻣﺮﺗﺒﻂ و رواﯾﺎت ﻣﻌﺼﻮﻣﯿﻦ)ع( ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﻇﺎﻫﺮﮔﺮاﯾﺎن، ﻗﺘﻞ ﻓﯽ ﺳـﺒﯿﻞ اﷲ را ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﺷﻬﺎدت در ﻣﯿﺪان رزم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ اﻣﺎ ﺗﻔﺎﺳـﯿﺮ ﻋﺮﻓـﺎﻧﯽ و ﻋﺮﻓـﺎي ﻣﺴـﻠﻤﺎن ، ﻣﻌـﺎﻧﯽ و ﻣﺮاﺣـﻞ ﻣﺘﻌﺪدي ﺑﺮاي آن ﺑﯿﺎن ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ آن ﻫﺎ ﮐﺸﺘﮥ ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﻧﻔﺲ اﺳﺖ. ﭼـﻮن در ﻫـﺮ دو ﻣـﻨﻬﺞ ﺗﻔﺴﯿﺮي، ﺑﻪ ﮐﺘﺎب، ﺳﻨﺖ و ﻋﻘﻞ اﺳﺘﻨﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ و از ﻃﺮﻓﯽ ﻣﻌﺎﻧﯽ ﻇﺎﻫﺮي و ﺑﺎﻃﻨﯽ در ﻃﻮل ﻫﻢ ﻗـﺮار دارﻧﺪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻫﺮﮐﺪام ﻣﺨﺎﻃﺐ، ﺟﺎﯾﮕﺎه و ﭘﯿﺎم ﺧﺎص ﺧﻮد را دارﻧـﺪ ؛ ازاﯾـﻦ رو ﺗﻐـﺎﯾﺮي ﺑـﺎ ﯾﮑـﺪﯾﮕر ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﻫﺮ دو ﺗﻔﺴﯿﺮ اﮔﺮ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻗﺮآن و ﺳﻨﺖ و ﻋﻘﻞ ﻧﺒﺎﺷﺪ، ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد.